NASA Mars zondidan birinchi fotosuratlarni chiqardi

Amerikaning kosmik agentligi NASA, Marsni o‘rganishga yo‘naltirilgan yangi missiyasi ESCAPADE’dan birinchi fotosuratlarni e’lon qildi. Ushbu suratlar kosmik apparatning to‘liq ishlayotganini va sayyoraga yo‘l olishini muvaffaqiyatli davom ettirayotganini tasdiqlaydi.

ESCAPADE (Escape and Plasma Acceleration and Dynamics Explorers) missiyasi 2025-yil 14-noyabrda Blue Origin kompaniyasining yangi, og‘ir yuk ko‘taruvchi New Glenn raketasi orqali uchirildi. Uchish AQShdagi Kennedy Kosmik Markazidan amalga oshirildi.

Missiya ikki bir xil zondni o‘z ichiga oladi — ular birga Marsga yetib borib, sayyoraning orbitasida bir vaqtda kuzatuvlar olib boradilar.

Uchishdan bir necha kun so‘ng — 21-noyabrda — zondlardan biri VISIONS kamera tizimi orqali, u ko‘rinadigan va infraqizil diapazonda ishlaydi, birinchi fotosuratini Yerga yubordi. Suratlardan birida zondning quyosh panellari va qorong‘i kosmos ko‘rinadi.

Ushbu suratlar quyidagilarni tasdiqlaydi:

• Kameralarning to‘liq ishlashini,

• Energiya tizimining normal holatda ekanligini,

• Yo‘nalish tizimlarining to‘g‘ri ishlashini,

• Aparatning missiyani davom ettirishga tayyorligini.

Ikkinchi zond ham surat tushirdi, lekin uning ob’ektivi chuqur kosmosga qaragani uchun rasm qorong‘i chiqdi — bu ham uning himoya tizimi to‘g‘ri ishlayotganini ko‘rsatadi.

Birinchi fotosuratlarga qaramay, to‘liq ilmiy natijalar bir necha yil ichida ma’lum bo‘ladi.

2026-yil noyabrida zondlar Yerning tortish kuchidan foydalangan holda rejalashtirilgan sayyoralararo trayektoriyaga o‘tadi.

2027-yil sentyabrida Marsga yetish rejalashtirilgan.

2028-yil o‘rtalarida rasmiy ilmiy faza boshlanadi.

ESCAPADE NASA missiyasi tarixida bir vaqtning o‘zida Mars orbitasida ishlaydigan ikki zond bilan birinchi marta amalga oshirilmoqda. Bunday parallel o‘lchovlar Quyosh shamolining sayyora atmosferasiga ta’sirini aniqroq o‘rganishga imkon beradi.

ESCAPADE zondlarining asosiy tadqiqot yo‘nalishlari:

• Mars atmosferasi Quyosh shamoli ta’sirida qanday zaiflashishini o‘rganish,

• Plazma oqimlarining ionosfera bilan o‘zaro ta’sirini tahlil qilish,

• Sayyoraning zaif magnit maydonining tuzilishini aniqlash,

• Marsning qanday qilib suvini va atmosfera qatlamining katta qismini yo‘qotganini tushuntirish.

Olingan ma’lumotlar Marsning iqlim tarixiga va uning qanday qilib quruq sayyoraga aylanganini tushunishga yangi nuqtai nazar beradi.