Olimlar suyaklarning o‘z-o‘zini tiklashiga yordam beradigan usul topdilar
Olimlar organizmga o‘z suyak to‘qimasini tiklashga yordam beradigan yangi usulni aniqlagan bo‘lishi mumkin. Bu jarayonda GPR133 reseptori muhim rol o‘ynaydi. Kelajakda bunday terapiya osteoporozni davolashda yangicha yondashuvni shakllantirishi mumkin.
Osteoporoz — oilalar va sog‘liqni saqlash tizimi uchun jiddiy muammo. Hozirgi dorilarning aksariyati suyak yemirilishini faqat sekinlashtiradi yoki qisqa muddatga suyak hosil bo‘lishini rag‘batlantiradi, ayrimlarining esa og‘ir yon ta’sirlari bor.
Professor Ines Libsher boshchiligidagi xalqaro olimlar guruhi Signal Transduction and Targeted Therapy jurnalida yangi natijalarni e’lon qildi.
GPR133 — suyak hosil qiluvchi hujayralarni faollashtiruvchi “tugma”
Tadqiqotchilar GPR133 reseptori osteoblastlar — suyakni hosil qiladigan hujayralarni ishga tushiruvchi mexanizm sifatida ishlashini aniqladilar. Bu reseptor hujayra tashqarisidagi signallarni ichkariga uzatuvchi GPCR guruhiga kiradi. Faollashtirilganda, osteoblastlar tez pishib yetiladi va mustahkam suyak to‘qimasi shakllanadi.
AP503 suyakni sezilarli mustahkamlaydi
Avvalgi kompyuter skriningi AP503 moddasini aniqlagan edi. Tadqiqotchilar uni GPR133 faollashtirish uchun qo‘llab, sog‘lom va osteoporozli sichqonlarda suyak mustahkamligini ancha oshirishga erishdilar.
GPR133 geni bo‘lmagan sichqonlarda suyaklar ingichka va zaif bo‘lib chiqdi. Oddiy sichqonlarda esa AP503 suyak hajmi va zichligini oshirdi, bu uning aynan GPR133 orqali ta’sir qilishini ko‘rsatadi.
Menopauza modeli ham ijobiy natija berdi
Menopauza davrida estrogen kamayishi suyak massasi yo‘qolishiga olib keladi. AP503 qo‘llanilganda, asosiy ko‘rsatkichlar normaga qaytdi, osteoblastlar soni oshdi va suyak yemirilishi kamaydi.
Reseptorning ishlash mexanizmi
Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, GPR133 ham mexanik ta’sirga, ham qo‘shni hujayralardan keladigan signallarga javob beradi. Hujayra ichida u cAMP ni ko‘paytiradi — bu esa fermentlarni ishga tushiradi va suyak hosil bo‘lishini rag‘batlantiradi.
