Rossiyalik olimlar diabetni davolash uchun dunyoda o‘xshashi yo‘q dori yaratmoqdalar
Novosibirsk shahridagi Rossiya Fanlar akademiyasining Sibir bo‘limiga qarashli N. N. Vorojtsov nomidagi Organik kimyo instituti olimlari metabolik sindrom va unga bog‘liq II turdagi qandli diabetni davolash uchun yangi mahalliy dori vositasini ishlab chiqmoqdalar.
Loyiha mazmuni:
Olimlar fenilpropion kislotasi yadrosini terpenoidlar bilan birlashtirib, yangi molekulani yaratdilar.
Terpenoidlar — bu o‘simliklarda, ignabargli daraxtlarning po‘stlog‘ida va efir moylarida uchraydigan tabiiy moddalar.
Ta’sir mexanizmi:
Yangi dori PPAR-α va PPAR-γ retseptorlarini faollashtiradi. Bu retseptorlar inson organizmida yog‘ va uglevod almashinuvini boshqaradi:
-
PPAR-α — xolesterin darajasini pasaytiradi, semirishga qarshi kurashadi;
-
PPAR-γ — insulin qarshiligini kamaytiradi, ya’ni organizmni insulin ta’siriga sezgir qiladi.
Shu tarzda, preparat bir vaqtning o‘zida ham yog‘, ham shakar almashinuviga ta’sir ko‘rsatadi — bu esa mavjud dorilarning ko‘pchiligida kuzatilmaydigan ikki tomonlama ta’sirdir.
Tadqiqot natijalari:
Genetik o‘zgartirilgan sichqonlar ustida o‘tkazilgan tajribalarda yangi birikma qon tarkibidagi glyukoza va xolesterin miqdorini sezilarli darajada kamaytirdi hamda jigar fermentlariga zarar yetkazmadi.
Natijalarga ko‘ra, preparat ayrim xorijiy analoglardan yanada samaraliroq va kamroq zaharli ekanligi aniqlangan.
Afzalliklari:
-
Rossiyada keng tarqalgan tabiiy xom ashyolardan (daraxt po‘stlog‘i, ignabargli smola, o‘simlik efir moylari) olinadi;
-
Yig‘iluvchi (kumulativ) ta’sirga ega — dorining samarasi uzoq davom etadi, ko‘p qo‘llaniladigan diabet dorilaridek qisqa muddatli emas.
Hozirgi holat:
Olimlar allaqachon bir nechta patentlarni olishgan. Hozirda ular Sibir bo‘limining Sitologiya va genetika instituti bilan hamkorlikda yangi birikmalarning retseptorlarga qanchalik kuchli bog‘lanishini o‘rganmoqdalar.
Keyingi bosqich — doklinik sinovlarga tayyorgarlik ko‘rish. Bu esa sarmoya va ishlab chiqarish quvvatlarini talab qiladi.
Kelajakdagi ahamiyati:
Agar preparat muvaffaqiyatli sinovlardan o‘tsa, u dunyoda mavjud atigi ikki doridan so‘ng uchinchi “glitazar” sinfidagi dori bo‘ladi, Rossiyada esa — birinchi.
U bir vaqtning o‘zida semirish, yuqori qon bosimi, oshgan glyukoza va xolesterin darajasiga qarshi kurashishga yordam beradi.
