“Çärjew” Adının Kökeni
Çärjew ilçesi, Amu Derya kıyısında yer alan ve Türkmenistan’ın en önemli yerleşim noktalarından biri olarak kabul edilen bir bölgedir. Bölge, hem tarihi hem de stratejik açıdan büyük bir öneme sahiptir. İlçenin adının kökeni yalnızca idari bir adlandırma ile ilişkili değildir; aynı zamanda bölgenin tarihî ve coğrafi özellikleriyle de doğrudan bağlantılıdır.
Bilimsel incelemelere göre “Çärjew” adı, kadim Farsça kelimelerden türemiştir. Farsçada čār “dört”, jūy ise “su yolu” veya “kanal” anlamına gelir. Bu iki kelimenin birleşimi, “dört suyun birleştiği yer” veya “dört kanallı bölge” anlamını taşımaktadır. Bu anlam, bölgenin coğrafi yapısıyla tamamen uyumludur; çünkü Çärjew çevresinde Amu Derya’dan ayrılan birden fazla büyük sulama kanalı bulunmakta, bu kanallar tarım alanlarına su sağlayarak bölgenin ekonomik yaşamında önemli rol oynamıştır.
Tarihî kaynaklarda Çärjew adının farklı biçimlerde geçtiği görülmektedir: Chirchuy, Charjuy, Chardzhui / Chardzhou. Bu varyasyonların tümü adın Farsça kökenli olduğunu doğrular ve fonetik değişimlerle Türkleşmiş şekillerini yansıtır. Sovyet döneminde şehrin adı resmi olarak Çardjow (Chardzhou) şeklinde yazılmıştır; bu da adın tarihsel ve fonetik sürekliliğinin bir göstergesidir.
Bazı tarihçiler alternatif bir yorum olarak Çärjew’in “dört yolun kesiştiği yer” anlamına gelebileceğini ileri sürmektedir. Bu görüş, bölgenin Orta Çağ döneminde dört önemli ticaret yolunun (Harezm, Buhara–Semerkant, Merv ve Kerki–Afganistan) kesişim noktası olmasıyla ilişkilendirilir. Ancak akademik açıdan en yaygın kabul gören açıklama, adın Farsça “dört su” anlamından türediği yönündeki görüştür.
