Almanya'da Kronik B Hepatitine Karşı İlk Tedavi Edici Aşının Klinik Denemeleri Başladı — TherVacB
Münih Teknik Üniversitesi (TUM), kronik B hepatitini tedavi etmeye yönelik geliştirilen yeni nesil bir aşı olan TherVacB’nin Almanya’da klinik denemelerine başlandığını duyurdu. Haziran 2025’te, ilk hasta bu aşıyı aldı.
Bu neden önemli?
Kronik B hepatiti, dünyadaki en tehlikeli viral karaciğer hastalıklarından biridir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’ne göre dünya genelinde yaklaşık 254 milyon insan bu virüsü taşımakta ve her yıl 1,1 milyondan fazla kişi bu hastalık nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Bu hastalık siroz ve karaciğer kanseri gibi ölümcül sonuçlara yol açabilir.
Mevcut ilaçlar virüsü sadece baskılayabiliyor, fakat tamamen yok edemiyor. Hastaların büyük bir kısmı, tedavi bırakıldığında virüs yeniden aktifleştiği için, ilaçları ömür boyu kullanmak zorunda kalıyor. Günümüzde B hepatitine karşı kesin tedavi sağlayan bir yöntem bulunmamaktadır.
TherVacB nedir?
TherVacB, enfeksiyonu önlemekten ziyade, virüsü taşıyan kişileri tedavi etmeye yönelik geliştirilen terapötik bir aşıdır. Aşının amacı, bağışıklık sistemini harekete geçirerek, vücudun virüsle kendi kendine savaşmasını sağlamaktır.
Bu yönüyle klasik koruyucu aşılardan tamamen farklıdır.
Nasıl çalışır?
TherVacB, iki aşamalı bir yöntem olan “prime-boost” stratejisini kullanır:
-
İlk aşama: Virüse ait proteinler vücuda enjekte edilir. Bu, bağışıklık sistemini virüsü tanımaya ve antikor üretmeye hazırlar.
-
İkinci aşama: Modifiye edilmiş viral bir vektörle, T hücreleri (T-lenfositler) gibi hücresel bağışıklık yanıtları güçlendirilir. Bu hücreler, enfekte olmuş karaciğer hücrelerini hedef alarak yok eder.
Bu strateji sayesinde bağışıklık sistemi iki yönden aktive edilir:
-
Humoral bağışıklık: Antikor üretimi sağlanır,
-
Hücresel bağışıklık: T hücreleri enfekte hücreleri öldürür.
Bu ikili bağışıklık tepkisi, kronik viral enfeksiyonlarla savaşmak için kritik öneme sahiptir.
Sonuçlar ve gelecek perspektifi
Sağlıklı gönüllülerle yapılan erken faz çalışmaları, aşının iyi tolere edildiğini ve istenilen bağışıklık yanıtını oluşturduğunu gösterdi. Bilim insanları, TherVacB’nin B hepatiti virüsünün %95’ten fazlasına karşı etkili olacağını vurguluyor. Bu da aşının küresel ölçekte kullanımını mümkün kılıyor.
Klinik denemeler başarılı olursa, TherVacB dünyadaki ilk tedavi edici hepatit B aşısı olabilir ve vücudun virüsü doğal yollarla yok etmesini sağlayabilir. Böylece milyonlarca insan ömür boyu süren ilaç tedavisinden kurtulabilir ve kronik hepatit B tedavisinde küresel yaklaşımlar tamamen değişebilir.
Sıradaki adımlar
Şu anda aşının birinci faz klinik denemeleri devam etmektedir. İlerleyen aşamalarda daha fazla hasta dahil edilerek aşının güvenliği ve etkinliği daha geniş kapsamda test edilecektir. Bu araştırmalar, önde gelen üniversiteler ve araştırma merkezlerinden oluşan uluslararası bir konsorsiyum tarafından yürütülmektedir.
TherVacB, kronik B hepatiti tedavisinde devrim niteliğinde bir gelişme olabilir. Bu aşı, sadece hastalara kalıcı bir iyileşme umudu sunmakla kalmayıp, aynı zamanda ömür boyu ilaç kullanma zorunluluğunu da ortadan kaldırabilir. Ayrıca, bu gelişme dünya genelinde karaciğer hastalıklarıyla mücadelede yeni bir dönemin kapılarını aralayabilir.
