Bilim İnsanları, Uykusuz Bir Gece Sonrası Beynin Neden “Yavaşladığını” Açıklıyor
Nature Neuroscience (NatNeuro) dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, uyku eksikliği kısa süreli dikkat kayıplarına ve hafıza sorunlarına yol açabilir, çünkü beyin omurilik sıvısının (beyin-omurilik sıvısı, CSF) hareketini etkiler. Bu sonuca Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) araştırmacıları ulaştı.
Araştırmada 26 gönüllü yer aldı. Katılımcılar iki kez test edildi: birincisi uykusuz bir geceden sonra, ikincisi ise tam bir uyku sonrası.
Deney sırasında katılımcılar dikkat görevlerini yerine getirirken fonksiyonel MRI (fMRI) ve EEG ile izlendi. Ayrıca kalp atışı, nefes ve göz tepkileri de kaydedildi.
Sonuçlar, uykusuz gece geçirenlerin daha fazla hata yaptığını ve sinyallere daha yavaş yanıt verdiğini gösterdi. Araştırmacılar, dikkat kaybı anlarında beyin-omurilik sıvısının beyinden uzaklaştığını buldular. Normalde bu süreç uyku sırasında gerçekleşir ve beynin metabolik atıklardan temizlenmesine yardımcı olur.
MIT’den Lora Lewis şöyle açıkladı:
“Uyku eksikliğinde beyin sıvısı uyanıkken hareket etmeye başlıyor ve bu kısa süreli dikkat kayıplarına neden oluyor.”
Araştırmacılar, bunun bir telafi mekanizması olabileceğini düşünüyor: beyin uyku sırasında gerçekleşen temizlik süreçlerini kısmen geri kazanmaya çalışıyor, ancak bunun bedeli dikkat düşüklüğü oluyor.
“Beyin o kadar dinlenmeye ihtiyaç duyuyor ki zorunlu olarak uykuya benzer bir duruma geçiyor.”
