Bilim İnsanları Zihin Okumada Rekor Doğruluk Seviyesine Ulaştı
Son yıllarda bilim insanları, çeşitli hastalıklar nedeniyle konuşma yetisini kaybetmiş kişilere yardımcı olmak için beyin-bilgisayar arayüz sistemleri geliştirdi. Bu sistemler, beynin aktivitesini konuşmaya dönüştürüyor. Ancak bugüne kadar yalnızca sınırlı sayıda kelime çözümlenebiliyordu. Şimdi ise ABD’de geliştirilen yeni bir algoritma, iç konuşmayı %54’e kadar doğrulukla çözebildi — bu, şimdiye kadar elde edilen en yüksek başarı oranıdır.
Birkaç ay önce Kaliforniya Üniversitesi (Davis) mühendisleri, ALS (Amiyotrofik Lateral Skleroz) hastalığı nedeniyle konuşamayan bir hastaya özel bir cihaz yerleştirdi. Beynin motor korteksine — konuşma sırasında aktif olan bölgeye — elektrotlar takıldı. Ancak sistemin çalışabilmesi için hastanın kelimeleri yüksek çaba sarf ederek söylemeye çalışması gerekiyordu ve bu oldukça yorucuydu.
Stanford Üniversitesi'ndeki araştırmacılar farklı bir yol izledi. Aynı elektrot teknolojisini kullanarak, önce dört denekten kelimeleri yüksek sesle söylemelerini, sonra da bu kelimeleri sadece düşünmelerini istediler. EEG (elektroensefalografi) ile yapılan ölçümlerde, sadece düşünülerek söylenen kelimelerde bile motor korteksin aktif olduğu gözlemlendi.
Yapay zekâ desteğiyle geliştirilen sistem, konuşmanın en küçük birimleri olan fonemleri tanıyacak şekilde eğitildi. Gerçek ve hayali konuşmalar karşılaştırılarak, fonemlerden kelimeler ve cümleler oluşturuldu. 125.000 kelimelik bir sözlük kullanıldı.
Katılımcılardan, bu hazır kelimeleri kullanarak zihinsel olarak tüm cümleleri kurmaları istendi. Sistem bu iç konuşmayı gerçek zamanlı olarak %26 ile %54 arasında bir doğrulukla çözdü. Bu, şimdiye kadarki en yüksek başarı olarak kaydedildi.
Cell dergisinde yayımlanan bu araştırma, iç konuşmanın arkasındaki sinirsel mekanizmaları anlamada önemli bir adım oldu. Ancak bu teknolojinin tam anlamıyla geliştirilmesi için hâlâ ek çalışmalara ihtiyaç var.
