Domates: Kökeni, Sağlığa Faydaları ve Yetiştirme Yöntemleri
Domates, dünyada en yaygın yetiştirilen sebzelerden biridir. Anavatanı Güney Amerika’dır; özellikle Peru ve Ekvador bölgeleri. Yaklaşık 2500 yıl önce İnka ve Aztek uygarlıkları tarafından yetiştirilmiştir. 16. yüzyılda İspanyollar domatesi Avrupa’ya getirmiş, buradan tüm dünyaya yayılmıştır. Başlarda süs bitkisi olarak kullanılsa da, zamanla besin değeri anlaşılmış ve yaygın bir gıda haline gelmiştir.
Sağlığa faydaları
a) Likopen açısından zengindir
Likopen, domatese kırmızı rengini veren güçlü bir antioksidandır. Prostat, bağırsak ve kalp hastalıklarına karşı koruyucu etki gösterir.
b) Vitamin açısından zengindir
Domates; A, C, K ve B9 (folik asit) vitaminlerini içerir. Bağışıklığı güçlendirir, görmeyi destekler ve cilt sağlığını korur.
c) Kalp sağlığını destekler
Potasyum ve lif bakımından zengin olduğu için, tansiyonu dengeler, kolesterolü azaltır, kalp sağlığını güçlendirir.
d) Sindirimi destekler
Lifli yapısı bağırsak hareketlerini düzenler ve vücudu toksinlerden arındırır.
e) Diyet dostudur
Düşük kalorili ve su bakımından zengin olduğu için kilo vermek isteyenler için idealdir.
Yetiştirme yöntemleri
a) Tohumdan yetiştirme
Mart–Nisan aylarında 1–2 cm derinliğe ekilir. 7–14 gün içinde çimlenir.
b) Fidelerin dikimi
25–40 günlük fideler 40–60 cm aralıklarla toprağa dikilir.
c) Gübreleme ve bakım
Azot, fosfor ve potasyum içeren gübreler tercih edilmelidir. Düzenli sulama, yabani ot temizliği ve toprağın havalandırılması önemlidir.
d) Zararlılara karşı koruma
Bitkileri mantar hastalıkları ve zararlılara karşı ilaçlamak gerekebilir.
Domates, sağlıklı beslenmenin vazgeçilmez bir parçasıdır. Kolayca yetiştirilebilmesi ve geniş fayda yelpazesiyle, dünya mutfağında önemli bir yere sahiptir.
