Beyinde Alkol Bağımlılığını “Açan” Anahtar Bulundu: Talamusun Paraventriküler Çekirdeği Kritik Rolde
Scripps Araştırma Enstitüsü'nden bilim insanları, alkol bağımlılığı mekanizmalarını anlamada önemli bir keşif yaptı. Biological Psychiatry: Global Open Science dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, beynin küçük ama çok önemli bir bölgesi olan talamusun paraventriküler çekirdeği (PVT), alkol bağımlılığının kalıcı hale gelmesinde anahtar rol oynuyor.
Alkol Bağımlılığı Neden Bu Kadar Kalıcı?
Alkol kullanımı genellikle haz arayışıyla başlar, ancak zamanla kaygı, stres ve yoksunluk belirtilerinden kurtulma aracı haline gelir. Bu durum bağımlılığı daha da güçlendirir.
“Bağımlılığı zorlaştıran şey sadece haz peşinde koşmak değil, aynı zamanda yoksunluk döneminde yaşanan yoğun stresi ortadan kaldırma isteğidir,” diyor Prof. Dr. Friedbert Weiss.
Bu Mekanizma Nasıl İşliyor?
Araştırmacılar, alkol bağımlılığı oluşturulan sıçanlar üzerinde deney yaptı. Yoksunluk döneminde, sıçanlar belirli ortamları ve davranışları (örneğin kol çekmek) — alkolün getirdiği rahatlama ile ilişkilendirmeyi öğrendi.
Daha sonra alkol ortadan kaldırıldığında bile, sadece deney ortamı bu hayvanlarda tekrar alkol arzusunu tetikledi — yani şartlı bir tepki gelişmişti.
Beyin Taramaları Ne Gösterdi?
Araştırmalar, yalnızca "yoksunlukla ilişkilendirilmiş öğrenme" yaşayan hayvanlarda PVT bölgesinin yoğun şekilde aktive olduğunu ortaya koydu. Diğer gruplarda böyle bir aktivasyon gözlenmedi.
“Bu bölge, alkolün stres azaltıcı etkisiyle bağ kuran tüm hayvanlarda adeta ‘parlıyor’,” diyor Dr. Hermina Nedelescu.
Hedonik Allostazi ve PVT’nin Rolü
Araştırmacılar, PVT’nin duygusal olarak önemli deneyimlerin işlendiği merkezlerden biri olduğunu belirtiyor. Bu bölgenin düzensiz aktivitesi, hedonik allostazi denilen, beynin ödül sisteminin dengesiz çalıştığı ve kişinin sürekli olumsuz duygular yaşadığı bir durumu tetikleyebilir.
