Türkmen Halısı — Sanatın Yüce Bir Örneği

Zarafeti, güzelliği ve renklerinin özgün uyumuyla görenleri hayran bırakan Türkmen halılarının ünü dünyaya yayılmıştır. Kökleri yüzyıllar öncesine dayanan Türkmen milli halıcılık sanatı, günümüzde sadece halkımızın değil, tüm insanlığın da gurur kaynağı haline gelmiştir. Bunun en güzel kanıtlarından biri, Türkmen halıcılık geleneklerinin UNESCO’nun Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne dahil edilmiş olmasıdır.

Ülkemizin topraklarında dokumacılık sanatı çok eski dönemlerden bu yana icra edilmektedir. Halıcılık da kökenini bu dönemlerden alır. Yabancı seyyahlar, bilim insanları, yazarlar ve sanat tarihçileri farklı dönemlerde Türkmen halılarının diğer milletlerin halılarından zarafeti, dayanıklılığı ve özgün motifleriyle ayrıldığını vurgulamışlardır.

Örneğin, tarih bilimleri doktoru Viktor Sarianidi, Türkmen halı motiflerinin çoğunun kökeninin eski çağlara, hatta Neolitik Çağ’a kadar uzandığını belirtmektedir. İtalyan seyyah Marco Polo da Türkmenlerin dünyanın en güzel ve en ince dokunmuş halılarını yaptığını yazmıştır.

Halıcılık sanatımızın günümüzde ulaştığı gelişmişlik düzeyi, bu zanaatın sürekli olarak geliştiğini göstermektedir. Kahraman Arkadag’ımızın “Arşın Zarafeti”, “Canlı Efsane” gibi eserlerinde bu zengin miras geniş şekilde anlatılmaktadır. Türkmen halılarının desen ve renk uyumu, motiflerinin derin anlamları, onların sadece bir ev süsü olmadığını; aynı zamanda halkımızın manevi ve kültürel değerlerini yansıttığını gösterir.

Bu konuyla ilgili görüşlerini paylaşan Çärjew ilçesindeki 2 Nolu ortaokulun sınıf öğretmeni ve kadınlar derneğinin aktif üyesi Soltangözel PAŞŞIKOWA şöyle diyor:

“Kadınlarımızın, annelerimizin ellerinden çıkan Türkmen halıları yalnızca bir süs değil; tarihimizin, milli kimliğimizin, kültürel mirasımızın canlı kanıtıdır. Halıcılık, milli ruhun bir yansımasıdır. Bir sınıf öğretmeni olarak, genç nesle sadece halıcılık sanatını öğretmek değil, aynı zamanda bu sanat aracılığıyla milli kültürel değerlere saygıyı da aşılamak temel hedefimdir.”

Eskiden beri gelen bu zanaat, günümüzde yeni bir boyut kazanarak gelişmektedir. Yeni halıcılık tesisleri açılmakta, genç kızlar geleneksel motifleri öğrenmekte, modern teknolojilerle halı üretimi geliştirilmektedir. Bu gelişmeler, Sayın Cumhurbaşkanımızın yürüttüğü kültür politikasının güzel bir meyvesidir.

Türkmen halısı sadece bir halı değildir; halkın kalbinden süzülerek gelen bir sanat eseridir. O, yüce geçmişimizin, şanlı bugünümüzün ve aydınlık geleceğimizin simgesidir.