Akıllı Telefonlar ve Sağlık: Aşırı Ekran Süresi Çocuklar İçin Ne Gibi Tehlikeler Taşıyor?

Journal of the American Heart Association dergisinde yayımlanan araştırmanın yazarları, kalp hastalıklarının başlıca nedenleri olan obezite, yüksek tansiyon, insülin direnci ve “iyi” kolesterolün düşük seviyelerinin çoğu zaman çocukluk döneminde geliştiğini vurguladı. Bu sorunlar, genellikle uzun süre ekran başında oturmayla birlikte gelen hareketsizlik, uyku bozuklukları ve sağlıksız beslenmeyle daha da kötüleşiyor.

Araştırmanın Yapısı

Araştırmada iki grup incelendi:

• 10 yaş altı çocukları olan 700 anne

• 18 yaş altındaki 411 ergen

Ekran süresi şu şekilde kaydedildi:

• 6 yaşındaki çocukların %94,1’i

• 10 yaşındaki çocukların %90,3’ü

Ortalama ekran süresi:

• 6 yaşındakiler günde yaklaşık 2 saat

• 10 yaşındakiler 3,2 saat

• ergenler ise 6 saatten fazla zaman geçiriyor

Dikkate Alınan Diğer Faktörler

Araştırmada sosyal ve biyolojik faktörler de göz önünde bulunduruldu:
ailenin gelir düzeyi, annenin eğitim seviyesi ve yaşı, doğumdaki gebelik haftası (gestasyon yaşı), kardeş sayısı, annenin hamilelikte sigara kullanıp kullanmadığı gibi veriler analiz edildi. Çocukların sağlık durumları belirli aralıklarla ölçüldü: bel çevresi, kan basıncı ve kolesterol seviyeleri yaş, cinsiyet ve boy gibi değişkenlere göre ayarlandı.

Ana Bulgular

Aşırı ekran süresi ile şu durumlar arasında güçlü bir ilişki bulundu:

• hareketsiz yaşam tarzı

• geç saatlerde uyuma

• dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) belirtileri

• şeker ve yağ oranı yüksek, sebze ve meyve tüketimi düşük “batı tipi diyet”

İlginç bir şekilde, 10 yaşındaki erkek çocuklar kızlara göre daha fazla ekran başında vakit geçiriyordu. Ancak 6 yaş grubunda cinsiyete göre fark görülmedi.

Sonuçlar

Bir çocuk ne kadar çok ekran başında zaman geçiriyorsa, kalp-damar ve metabolik sağlık göstergeleri o kadar kötü oluyor. Bu ilişki yaş ilerledikçe daha da güçleniyor. Örneğin, günde fazladan 3 saat ekran süresi olan bir çocuğun kalp hastalıklarına yakalanma riski yaşıtlarına göre %25–50 daha yüksek olabilir. Yeterli ve zamanında uyku bu etkiyi bir miktar azaltabiliyor, ancak tamamen ortadan kaldıramıyor.

Araştırma, çocukların ekran süresini sınırlamanın ne kadar önemli olduğunu gösteriyor — her ne kadar bu, günümüz dünyasında kolay olmasa da. İlginçtir ki, teknoloji dünyasının önde gelen ismi Steve Jobs bile kendi çocuklarına teknoloji kullanımını sınırlamıştı. Belki de sağlıklı gelişimin anahtarı tam da burada yatıyor.