Kartoshka turlari, ekish usullari va vaqtllari
Kartoshka (Solanum tuberosum L.) — dunyodagi eng muhim oziq-ovqat ekinlaridan biridir. Yuqori oziqlilik qiymati, qisqa vegetatsiya davri va iqlimga moslashuvchanligi sababli, u Turkmanistonda keng yetishtiriladi.
Kartoshka turlari
Kartoshka navlari po‘stlog‘i rangi, shakli, ta’mi va kasalliklarga chidamliligiga qarab farqlanadi:
-
Oq po‘stlog‘li navlar — eng mashhur, hosildor va ta’mi yaxshi.
-
Sariq po‘stlog‘li navlar — vitamin va minerallarga boy.
-
Qizil po‘stlog‘li navlar — zich tuzilishga ega, yaxshi saqlanadi.
-
To‘q rangli navlar — kamyob, ammo kasalliklarga va iqlimga bardoshli.
Nav tanlash iqlim sharoitlari va yetishtirish maqsadiga bog‘liq.
Ekish usullari
Kartoshkani ekishda turli usullar qo‘llaniladi:
-
Ko‘chat qilib ekish
Oldindan unib chiqqan klubnilar ochiq maydonga ekiladi. Bu usul tez o‘sishni ta’minlaydi. -
To‘g‘ridan-to‘g‘ri klubni ekish
Klubnilar tayyorlangan tuproqqa bevosita ekiladi. Odatda suv bilan ta’minot yaxshi bo‘lishi kerak. -
Qatorlab yoki qatlamli ekish
Katta yerlarda ishlatiladi. Namlikni saqlashga yordam beradi va ishlovni yengillashtiradi.
Ekish vaqti
Turkmanistonda ekish vaqti mintaqa va iqlimga qarab farq qiladi:
-
Bahor ekishi — mart oxiri – aprel oralig‘ida. Eng ko‘p qo‘llaniladigan davr.
-
Yozgi ekish — iyun–iyul. Ikkinchi hosil sifatida ishlatiladi.
-
Kuzgi ekish — ayrim hududlarda issiq va nam sharoitda amalga oshiriladi.
Muhim agrotexnik shartlar
-
Tuproq tayyorlash — chuqur haydash va tekislash.
-
Sug‘orish — o‘z vaqtida va yetarli.
-
O‘g‘itlar berish — azot, fosfor va kaliy muhim.
-
Zararkunandalarga qarshi kurash — doimiy nazorat va ishlov.
Kartoshka yetishtirishda nav tanlash, to‘g‘ri ekish usuli va vaqti muhim o‘rin tutadi. Turkmanistonda bu ekin yildan-yilga rivojlanib, zamonaviy texnologiyalar va moslashtirilgan navlar joriy qilinmoqda.
