Lebapning Keramik Bezak San’ati va Uning Ustalari
Kulolchilik — xalqimizning qadimiy milliy hunarmandchilik turlaridan biridir. O‘tgan zamonlarda xalqimizning hayotida kulol buyumlari muhim ahamiyatga ega bo‘lgan va turli maqsadlarda ishlatilgan. Hozirgi kunda ham kulol buyumlari — keramika bezak mahsulotlari sifatida va madaniy merosimizning ajralmas bir bo‘lagi sifatida o‘z qadr-qimmatini yo‘qotgani yo‘q. Türkmenabat shahri aholisi Ruslan Rejebov 2013-yildan beri shu san’at turi bilan shug‘ullanib kelmoqda va zamonaviy uslubdagi kulol buyumlarini yaratmoqda.
— Go‘zalligi va o‘ziga xosligi bilan ajralib turadigan keramik buyumlarda xalqimizning turmush tarzi aks etadi. Bolaligimdan qalam va qog‘oz olib rasm chizishga ishtiyoqim bor edi. Maktab davrlarimda rasm to‘garaklariga qatnab, kulollar, haykalchalar, uylar, mevalarning rasmlarini chizardim. Keyin esa shu suratlarni loydan yasay boshladim. Bolaligimda tug‘ilgan orzularim aynan shu san’at bilan shug‘ullanishimga sabab bo‘ldi, — deydi Ruslan aka.
Bugungi kunda uni Lebap viloyatida tanimaydigan odam deyarli yo‘q. Ustoz kulol viloyatimizdagi shahar va tumanlarda binolarning keramik bezak ishlariga salmoqli hissa qo‘shmoqda. Shuningdek, u turli keramik bezak mahsulotlarini yaratgan. Uning "Karvon", "Jiqir", "Sharshara", "Choynak", "Otchopar", "Begul", "Magtymguly — turkman tilining so‘zlovchi tili" nomli kulol va keramik asarlari viloyat va davlat miqyosida o‘tkazilgan ko‘rgazmalarda namoyish etilib, san’at muxlislari tomonidan katta qiziqish bilan qarshi olingan. Mehr bilan yasalgan qushlar, o‘rdaklar, tuya haykalchalari va turli o‘lchamdagi krujkalarni ko‘zdan kechirar ekansiz, uning mahoratiga va iste’dodiga amin bo‘lasiz. Yaqinda Ruslan aka Awaza milliy sayyohlik zonasida bo‘lib o‘tgan BMTning Rivojlanayotgan Denga Chiqish Imkoni Yo‘q Mamlakatlar bo‘yicha Uchinchi Konferensiyasi doirasida o‘tkazilgan madaniy tadbirlar ko‘rgazmasida ham o‘zining yangi san’at asarlari bilan ishtirok etdi.
— Ijod olami ko‘p qirrali bo‘lsa, yanada jozibador bo‘ladi. Dastlab, qalbimda yaratmoqchi bo‘lgan asarning namunaviy obrazi paydo bo‘ladi. Kelajakdagi san’at asarlarimning chizmalarini yaratishda turmush o‘rtog‘im Manzura yaqindan yordam beradi. Xalqimiz orasida “Shogird ustozdan o‘zmasa, hunar yo‘qoladi” degan maqol bor. O‘g‘lim Ilhamga ham qadimdan kelayotgan kulolchilik sirlarini o‘rgatdim. U hozirda Turkmaniston Davlat Tasviriy San’at Akademiyasining haykaltaroshlik yo‘nalishida tahsil olmoqda. Ustoz haykaltarosh Saragt Babaýewdan saboq olmoqda. Shogirdlarim Yslam Rejebow, Wepa Rozyýew singari yoshlar kulolchilik san’atini chuqur o‘rganishga katta qiziqish bildirishmoqda. Gahramon Arkadagimiz va Arkadagly Gahramon Serdarymyzning ulkan sa’y-harakatlari tufayli yurtimizda usta-shogird an’anasi keng yo‘lga qo‘yildi. Bu esa yoshlarning o‘z hunarlarini mukammallashtirishlariga katta turtki beradi, — deydi Ruslan aka.
Kulol ishida xom ashyoni tanlab olish eng muhim vazifalardan biridir. Ustoz kulol xom ashyo sifatida Amyderýa daryosi (Jayhun) bo‘yidan olinadigan tuproqni ishlatishini ta’kidlaydi. Unga ko‘ra, tuproqning quyi qatlamlaridan olingan qizil loy aynan kulol buyumlarini yasash uchun juda qulay bo‘ladi. Bunday loydan yasalgan mahsulotlar sifati ham yuqori bo‘ladi.
— Maqsadli yo‘llar orzuga eltadi. Kulolchilik san’ati meni butunlay o‘ziga rom etdi. Endi ham davrimiz ruhini o‘z asarlarimda ifodalayman. Chunki yaratilgan asarlar his-tuyg‘ularimizni ochishga, dunyoni go‘zallashtirishga yordam beradi. Bizga san’at olamida bunday keng imkoniyatlar yaratib bergan Gahramon Arkadagimiz va Arkadagly Gahramon Serdarymyzga sihat-salomatlik, uzoq umr tilayman, ezgu ishlariga doimo baraka yor bo‘lsin! — deya o‘z dilidagi orzulari bilan o‘rtoqlashdi Ruslan aka.
