Olimlar fikrni oʻqishda rekord darajadagi aniqlikka erishdi
So‘nggi yillarda olimlar turli kasalliklar tufayli gapira olmaydigan odamlarga yordam beruvchi miya-kompyuter tizimlarini ishlab chiqdilar. Bu tizimlar miyadagi faollikni nutqqa aylantirishga xizmat qiladi. Avvalgi tizimlar faqat cheklangan so‘zlarni aniqlay olgan bo‘lsa, AQShda ishlab chiqilgan yangi algoritm ichki nutqni 54 foizgacha aniqlik bilan tahlil qilishga erishdi — bu hozircha eng yuqori natija hisoblanadi.
Bir necha oy oldin Kaliforniya universiteti (Davis) muhandislari ALS kasalligi bilan og‘rigan bemorga maxsus qurilma o‘rnatdi. Bemor aniq gapira olmasdi. Qurilma orqali miya harakatlariga javobgar bo‘lgan motor korteksga elektrodlar o‘rnatildi. Tizim ishlashi uchun bemor so‘zlarni og‘zaki aytishga harakat qilishi kerak edi, bu esa juda charchatardi.
Stenford universiteti olimlari esa boshqa usulni tanladi. Ular ham elektrod implantlarini ishlatdi, lekin avval to‘rt ishtirokchidan so‘zlarni ovoz chiqarib o‘qishlarini, keyin esa bu so‘zlarni ichki nutq sifatida faqat xayolda aytishlarini so‘rashdi. Elektroensefalogramma (EEG) orqali olingan natijalar shuni ko‘rsatdiki, hatto ichki nutqda ham motor korteks faollashadi.
Sun’iy intellekt yordamida tizim fonemalarni — nutqning eng kichik tovush birliklarini — tanishga o‘rgatildi. Real va tasavvuriy nutq asosida fonemalardan so‘zlar va gaplar tuzildi. Tizim 125 mingta so‘zdan iborat lug‘atdan foydalandi.
Ishtirokchilardan ichki nutq orqali butun gaplarni aytish so‘raldi. Tizim bu ichki nutqni real vaqt rejimida 26% dan 54% gacha aniqlikda tahlil qila oldi. Bu hozirgacha erishilgan eng yaxshi natijadir.
Bu tadqiqot Cell jurnalida chop etilgan bo‘lib, ichki nutqning miya mexanizmlarini chuqurroq tushunishga katta hissa qo‘shdi. Shunga qaramay, texnologiyani yanada mukammallashtirish uchun qo‘shimcha ishlar talab qilinadi.
