Tarvuz yetishtirish usullari va inson salomatligiga ta’siri

Tarvuz (Citrullus lanatus) — qovoqdoshlarga mansub, shirin va suvga boy bo‘lgan yozgi mevalardan biridir. Bu maqolada tarvuzning foydali tomonlari, mumkin bo‘lgan salbiy ta’siri va uni yetishtirish usullari haqida so‘z yuritiladi.

Jun 7, 2025 - 08:35
Tarvuz yetishtirish usullari va inson salomatligiga ta’siri

Tarvuzning foydalari

  1. Suvga boy
    Tarkibi 90–92% suvdan iborat. Tanani suvsizlanishdan saqlaydi, ayniqsa issiq kunlarda foydali.

  2. Vitaminlar va antioksidantlar
    A, C vitaminlari, likopin va beta-karotin mavjud. Yurak salomatligini qo‘llab-quvvatlaydi va saraton xavfini kamaytiradi.

  3. Buyraklar uchun foydali
    Peshob haydovchi xususiyatga ega bo‘lib, toksinlarni chiqaradi, buyraklarni tozalaydi.

  4. Hazm qilishni yaxshilaydi
    Tolali tuzilishi ichak faoliyatini yaxshilaydi va hazmni yengillashtiradi.

  5. Yurak salomatligini mustahkamlaydi
    L-sitrullin moddasi qon tomirlarni kengaytirib, bosimni me’yorda ushlab turadi.

Tarvuzning zararli tomonlari

  1. Ko‘p iste’mol qilinsa
    Qorin dam bo‘lishi, ich ketishi yoki hazm buzilishi holatlari bo‘lishi mumkin.

  2. Diabetiklar uchun xavf
    Shakar miqdori yuqori — diabet kasallari tarvuzni ehtiyotkorlik bilan iste’mol qilishi kerak.

  3. Homiladorlik paytida iste’mol qilish
    Ba’zi tarvuzlar nitrat saqlashi mumkin, shuning uchun homilador ayollar ehtiyot bo‘lishi kerak.

  4. Nitrat tahdidi
    Sun’iy o‘g‘it bilan o‘stirilgan yoki erta terilgan tarvuzlarda nitrat ko‘p bo‘lishi mumkin.

Tarvuz ekish usullari

1. Iqlim va tuproq

Issiq iqlim, quyoshli joy va unumdor, yaxshi sug‘oriladigan tuproq kerak.

2. Urug‘ tanlash

Sifatli, kasalliklarga chidamli va mahalliy iqlimga mos navlar tanlanadi.

3. Ekin vaqti

So‘nggi sovuqdan keyin, urug‘lar 2–3 sm chuqurlikda, 1,5–2 m oraliqda ekiladi.

4. Sug‘orish

Boshlanishda muntazam sug‘oriladi. Meva pishishida esa sug‘orish kamaytiriladi.

5. O‘g‘itlash

Tabiiy o‘g‘itlar (go‘ng) va fosfor, kaliyga boy moddalar ishlatiladi.

6. Zararkunandalarga qarshi kurash

Tabiiy usullar yoki zarurat bo‘lsa, kimyoviy vositalar qo‘llaniladi.

Tarvuz — foydali, tetiklantiruvchi va oddiy usullar bilan yetishtiriladigan mevadir. To‘g‘ri parvarish qilingan tarvuz sog‘liq uchun foydalidir va iqtisodiy jihatdan ham ahamiyatlidir.