Turkmaniston qonunchiligiga binoan erkaklar va ayollar uchun haydovchilik guvohnomasini olish tartibi
Turkmanistonda yo‘l harakatida ishtirok etuvchilarning huquq va majburiyatlarini tartibga soluvchi qoidalar "Yo‘l harakati to‘g‘risida"gi Turkmaniston Qonuni hamda tegishli vazirliklar va idoralar tomonidan tasdiqlangan nizomlar asosida belgilanadi. Haydovchilik guvohnomasini olish — fuqaroga transport vositasini boshqarish huquqini beruvchi muhim hujjatdir. Ushbu tizimda erkaklar va ayollar uchun teng imkoniyatlar qonuniy jihatdan ta’minlangan.

Huquqiy asos
Haydovchilik guvohnomasini olish bilan bog‘liq tartib quyidagi hujjatlar asosida amalga oshiriladi:
-
"Yo‘l harakati to‘g‘risida"gi Turkmaniston Qonuni (so‘nggi o‘zgartirishlar bilan);
-
Turkmanistonning Ma’muriy huquqbuzarliklar to‘g‘risidagi kodeksi;
-
Sog‘liqni saqlash va dori-darmon sanoati vazirligi hamda Ichki ishlar vazirligining buyruqlari va sanitariya qoidalari;
-
Turkmaniston Konstitutsiyasida belgilangan inson huquqlarini kafolatlovchi normalar.
Bu hujjatlarga binoan, haydovchilik guvohnomasini olishda erkaklar va ayollar o‘rtasida hech qanday kamsitish yoki alohida talablar mavjud emas.
Haydovchilik guvohnomasini olish uchun talablar
Har qanday Turkmaniston fuqarosi (erkak yoki ayol) quyidagi umumiy talablarga javob berishi kerak:
1. Yosh chegarasi:
-
B toifasi (yengil avtomobil) — kamida 18 yosh;
-
Traktor va qishloq xo‘jaligi texnikalari — 16 yoshdan;
-
Og‘ir transport vositalari (C, D, E toifalari) — 21 yosh va undan katta.
2. Tibbiy ma’lumotnoma:
Haydovchi sog‘lig‘i bo‘yicha maxsus belgilangan sanitariya-psixologik talablarga javob berishi lozim. Ma’lumotnoma quyidagilarni tasdiqlaydi:
-
Sog‘lom ko‘rish, eshitish va harakat koordinatsiyasi;
-
Ruhiy kasalliklar yoki giyohvandlik/alkogolga qaramlik yo‘qligi;
-
Surunkali kasalliklarning mavjud emasligi.
3. O‘qish va imtihon:
-
Litsenziyaga ega haydovchilik maktabida nazariy va amaliy mashg‘ulotlarni tugatish;
-
Davlat avtomobil inspeksiyasi (DAI) tomonidan o‘tkaziladigan imtihonlar:
-
Nazariy test (yozma yoki kompyuterda);
-
Amaliy haydash imtihoni.
-
Erkak va ayollarning teng huquqlari
Turkmaniston Konstitutsiyasining 29-moddasiga ko‘ra:
"Turkmaniston fuqarolarining huquq va erkinliklari jinsiga, millatiga, kelib chiqishiga yoki ijtimoiy mavqeiga qaramay tengdir."
Bu prinsip haydovchilik guvohnomasini olishda to‘liq amalga oshiriladi. Ayollar uchun alohida cheklovlar yoki to‘siqlar mavjud emas. Ayollar avtomobil boshqarish huquqiga to‘liq egadirlar.
Kerakli hujjatlar
Haydovchilik guvohnomasini olish uchun quyidagi hujjatlar topshiriladi:
-
Ariza;
-
Pasport (shaxsni tasdiqlovchi hujjat);
-
Tibbiy ma’lumotnoma;
-
Haydovchilik maktabidan sertifikat (o‘qishni tugatganlik haqida);
-
Davlat boji to‘langanligi haqida hujjat;
-
Standart formatdagi rasm.
Imtihon va natijalar
Davlat avtomobil inspeksiyasi (DAI) tomonidan imtihonlardan muvaffaqiyatli o‘tgandan so‘ng, fuqaro shaxsiy haydovchilik guvohnomasini (plastik karta ko‘rinishida) oladi.
-
Nazariy imtihondan o‘ta olmasa — bir oy o‘tib qayta topshirish mumkin;
-
Amaliy imtihondan o‘ta olmasa — qayta tayyorlanib, imtihon topshiriladi.
Noto‘g‘ri tushunchalar
Ba’zida jamiyatda ayollar haydovchi bo‘lishi mumkin emas degan noto‘g‘ri qarashlar bo‘lishi mumkin. Lekin Turkmaniston qonunchiligida bunday cheklovlar yo‘q. Rasmiy idoralar ayollarning teng huquqlarini alohida ta’kidlaydilar.
e.gov.tm orqali onlayn yozilish
Turkmanistonda haydovchilik kurslariga e.gov.tm davlat portal orqali onlayn yozilish imkoni mavjud. Bu xizmat orqali:
-
Kerakli toifani tanlash;
-
Shaxsiy ma’lumotlarni kiritish;
-
Kurs to‘lovini amalga oshirish mumkin.
Yozilish "Birleşik awtomobil mekdepler" bo‘limi orqali amalga oshiriladi.
Toifalar va kurs narxlari:
Toifa | Davomiyligi | Soatlar | Narxi (TMT) |
---|---|---|---|
B | 2,5 oy | 140 | 580 TMT |
B-C | 3,5 oy | 200 | 748 TMT |
C | 1,5 oy | 116 | 482 TMT |
D | 2 oy | 100 | 440 TMT |
E | 1,5 oy | 60 | 390 TMT |
-
Pasport nusxasi;
-
Tibbiy ma’lumotnoma;
-
Rasm.
Hujjatlarni elektron shaklda yuklash imkoniyati mavjud, bu esa ro‘yxatdan o‘tishni ancha osonlashtiradi.
Turkmanistonda haydovchilik guvohnomasini olish — barcha fuqarolar uchun ochiq va shaffof jarayon. Erkaklar va ayollar teng huquqqa ega, talablar bir xil, va har bir fuqaro qonuniy talablarni bajargan holda ruxsatnoma olishi mumkin.
Imkoniyatlar ochiq — huquq, salomatlik va bilim asos bo‘ladi.