Xitoyda yorug‘lik yordamida ma’lumot uzatadigan chip yaratildi — tezligi 38 Tbit/s ga yetadi

Fudan universiteti olimlari tomonidan yaratilgan fotonli multipleksor — kelajakda hisoblash va ma’lumot uzatish usullarini tubdan o‘zgartirishi mumkin bo‘lgan muhim texnologik yutuqdir.

Jun 23, 2025 - 16:05
Xitoyda yorug‘lik yordamida ma’lumot uzatadigan chip yaratildi — tezligi 38 Tbit/s ga yetadi

Xitoylik olimlar foton texnologiyalari sohasida muhim yutuqqa erishdilar va noyob silikon fotonli multipleksor — yorug‘lik yordamida ma’lumot uzatadigan chipni ishlab chiqdilar. Ushbu rivojlanish hisoblash texnologiyasining ish prinsiplarini tubdan o‘zgartirib, tezlik va energiya samaradorligini sezilarli darajada oshirishni va’da qilmoqda.

Yorug‘lik o‘rniga tok

An’anaviy mikrosxemalarda ma’lumot elektr impulslari orqali o‘tkazuvchilar bo‘ylab uzatiladi. Yangi yondashuv, optik to‘lqinlarga asoslangan, quyidagilarni ta’minlaydi:

  • o‘tkazish qobiliyatini oshirish,

  • kechikishlarni kamaytirish,

  • issiqlik chiqarilishini kamaytirish.

Asosiy komponent — optik multipleksor bo‘lib, u ko‘plab yorug‘lik signallarini birlashtiradi va ajratadi. Bu yuqori tezlikdagi ma’lumot markazlari va superkompyuterlar uchun juda muhimdir.

Shuningdek, chip CMOS arxitekturasi bilan mosligi tufayli mavjud tizimlarga integratsiya qilinishi mumkin. CMOS zamonaviy elektron xotira va protsessorlarda keng qo‘llaniladi.

Ishlab chiquvchilar nima deydi?

Fudan universitetining rasmiy bayonotiga ko‘ra, ushbu texnologiya:

  • ma’lumot uzatish tezligi 38 Tbit/s gacha,

  • katta til modellari (LLM) bilan ishlashda sekundiga 4,75 trillion parametrni qayta ishlash imkoniyatiga ega.

Bu ko‘rsatkichlar sun’iy intellekt modellarini uzoq serverlarga murojaat qilmasdan, qurilma ichida tez va samarali o‘rgatish va ishga tushirish imkonini beradi.

Manba: Fudan universiteti olimlari tomonidan e’lon qilingan matn va ma’lumotlar — GSMArena saytidagi maqola: https://www.gsmarena.com.

Nega bu muhim?

Mutaxassislarning fikricha, foton chiplarini hisoblash tizimlariga joriy etish:

  • ma’lumot markazlaridagi energiya iste’molini kamaytiradi,

  • sun’iy intellekt serverlarining o‘tkazish qobiliyatini oshiradi,

  • tezroq va ekologik toza hisoblash arxitekturalarini yaratishga imkon beradi.

Bu ayniqsa, ChatGPT, Gemini va Claude kabi katta til modellari sohasida ma’lumotlar hajmi va so‘rovlar soni tez o‘sib borayotgan sharoitda muhim hisoblanadi.