Awaza Harakatlar Dasturi — BMT forumining diqqat markazida
2025-yil 6-avgust kuni Birlashgan Millatlar Tashkilotining dengizga chiqish yo‘li bo‘lmagan rivojlanayotgan davlatlar bo‘yicha uchinchi konferensiyasi (LLDC3) o‘z ishini plenariy yig‘ilishlarda davom ettirdi.
Oldin xabar berilgani kabi, Hazar dengizi sohilida, Turkmanistondagi “Awaza” milliy turizm zonasida o‘tkazilgan va davlat hamda hukumat rahbarlari, xalqaro tashkilotlar rahbarlari, yirik kompaniyalar va fuqarolik jamiyati vakillarini birlashtirgan forumning maqsadi, geografik joylashuv bilan bog‘liq muammolarni bartaraf etishga qaratilgan samarali vositalarni ishlab chiqishdir. Shu munosabat bilan, forumning ikkinchi kunida, dunyo bozorlariga cheklangan kirish sababli, dengizga chiqish yo‘li bo‘lmagan davlatlarning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishiga to‘sqinlik qilayotgan muammolarni bartaraf etish imkoniyatlari muhokama qilindi.
Plenariy yig‘ilishlar davomida ta’kidlanishicha, “Awaza” milliy sayyohlik zonasida o‘tkazilayotgan ushbu maslahat teng imkoniyatlar haqidagi global dialogni rivojlantirishda muhim bosqichdir. Forumda ishtirok etgan davlat vakillari yig‘ilganlarga o‘zlarining ustuvor milliy yo‘nalishlari va muhim vazifalar bo‘yicha qarashlarini taqdim etdilar. Shu bilan birga, forum kun tartibidagi masalalar bo‘yicha xalqaro hamjamiyat bilan hamkorlikni yanada kengaytirish zarurligi ta’kidlandi. Nutq so‘zlaganlar transport infratuzilmasini, jumladan portlarni modernizatsiya qilish dengizga chiqish yo‘li bo‘lmagan davlatlar uchun eng muhim masalalardan biri ekanini qayd etib, bu jarayonda ekologik barqarorlikni ta’minlashga alohida e’tibor qaratish zarurligini bildirdilar.
Yangi o‘n yillik dasturga o‘tish munosabati bilan, global hamda mintaqaviy darajada transport tizimida sa’y-harakatlarni muvofiqlashtirishning muhimligi ta’kidlandi. Ishtirokchilar Awaza Harakatlar Dasturining ahamiyatini ta’kidlab, uning amaliyotga tatbiq etilishi dengizga chiqish yo‘li bo‘lmagan davlatlarning barqaror rivojlanishiga katta hissa qo‘shishini qayd etdilar. Shu bilan birga, xalqaro hamkorlikni rivojlantirish va duch kelinayotgan qiyinchiliklarni yengishda innovatsion yondashuvlarni keng qo‘llash zarurligi urg‘ulandi.
Forum ishtirokchilarining fikricha, dengizga chiqish yo‘li bo‘lmagan davlatlarning iqtisodiyotining turli sohalariga, xususan logistika, infratuzilma va tranzit erkinligini ta’minlashga sarmoyalar jalb qilish mavjud muammolarni ijobiy hal etishga imkon beradi.
Nutqlarda dengizga chiqish yo‘li bo‘lmagan davlatlarning manfaatlarini hisobga olgan holda, davlatlarning Awaza Harakatlar Dasturini qo‘llab-quvvatlashga, belgilangan maqsadlarga erishish uchun ko‘p tomonlama hamkorlikni mustahkamlash borasida jahon hamjamiyatining sa’y-harakatlarini birlashtirishga tayyorligi tasdiqlandi.
Plenariy yig‘ilishlarda qayd etilishicha, kelasi o‘n yil uchun Awaza Harakatlar Dasturi milliy darajada qabul qilinadigan chora-tadbirlar, mintaqaviy hamkorlikni rivojlantirish bo‘yicha sa’y-harakatlar hamda dengizga chiqish yo‘li bo‘lmagan rivojlanayotgan davlatlarning barqaror taraqqiyot yo‘li bilan ishonch bilan oldinga siljishini yo‘naltiruvchi strategiyani o‘z ichiga oladi. Ta’kidlanishicha, ushbu dastur dengizga chiqish yo‘li bo‘lmagan davlatlar uchun kelajakdagi yangi rivojlanish imkoniyatlari bo‘yicha “yo‘l xaritasi”ga aylanishi kerak.
