Turkiyada suv ostidan 12 ming yillik qadimiy qoyatosh rasmlari topildi
Turkiyaning Adıyaman viloyatida, Atatürk to‘g‘onining suv ostidagi hududida arxeologlar qadimiy qoyatosh rasmlarini topdilar. Ularning yoshi taxminan 12 ming yil, ya’ni so‘nggi paleolit yoki ilk neolit davriga mansub deb hisoblanadi.
Bu rasmlar ilk bor sakkiz yil avval mahalliy baliqchilar tomonidan aniqlangan edi — o‘shanda qurg‘oqchilik sabab suv sathi tushib, qadimiy qoyalar yuzaga chiqqan edi. Bu yili suv darajasi yana ko‘tarilgach, Adıyaman muzeyi mutaxassislari suv osti tadqiqotlarini o‘tkazib, maxsus kameralar yordamida tasvirlarni hujjatlashtirdilar.
Muzey direktori Mehmet Alkanning aytishicha, suv ostida ko‘rish cheklangan va qoyalar midiya qobig‘i bilan qoplanganligi sababli, aniq tasvir olish qiyin kechgan. Shu sabab arxeologlar kelgusi oylar davomida joyni tozalab, batafsil hujjatlashtirish va muzey uchun nusxasini yaratishni rejalashtirmoqdalar.
Uzunligi taxminan 8 metr bo‘lgan panelda odamlar va hayvonlar ishtirok etgan ov sahnasi tasvirlangan. Rasmlarda turnalar, otlar, bo‘rilar, tulkilar va tog‘ echkilarini ko‘rish mumkin. Olimlarning fikricha, bu tasvirlar ramziy ifodaning ilk namunalaridan biri bo‘lishi mumkin — balki marosimiy ov yoki jamoaviy voqeani tasvirlagan.
XX asr oxirida qurilgan Atatürk to‘g‘oni bu hududdagi ko‘plab arxeologik yodgorliklarning suv ostida qolishiga sabab bo‘lgan. Shu sababli mutaxassislar hozirda 3D skanerlash va fotogrammetriya orqali bunday topilmalarni raqamli shaklda saqlash muhimligini ta’kidlashmoqda.
Shunga o‘xshash qoyatosh rasmlari Batman, Şanlıurfa va Mardin viloyatlarida ham topilgan bo‘lib, bu Yuqori Mesopotamiya madaniyatining uzluksizligini ko‘rsatadi.
