Olimlar tuproqning “xotirasi” borligini aniqlashdi
Nature: Tuproq mikroblari o‘tgan iqlimni “eslab qoladi”
Nottinhem universitetining Biologiya fanlari maktabi olimlari AQShning Kanzas universiteti hamkorligida o‘tkazgan tadqiqotda tuproqdagi mikroorganizmlar “ekologik xotira”ga ega ekanini aniqlashdi. Bu ularning o‘tgan iqlim sharoitlarini “eslab”, o‘simliklarning yangi iqlimiy stresslarga moslashishiga yordam berishini anglatadi. Tadqiqot natijalari Nature Microbiology jurnalida chop etildi.
Iqlim o‘zgarishi tufayli qurg‘oqchiliklar tobora ko‘proq va xavfliroq bo‘lib, qishloq xo‘jaligi hamda tabiiy ekotizimlarga tahdid solmoqda. Olimlar uzoq muddatli yog‘in miqdoridagi farqlar tuproq mikroblarining tarkibiga va o‘simliklarning suv yetishmovchiligiga chidamliligiga qanday ta’sir qilishini o‘rganishdi.
Buning uchun ular Kanzasdagi oltita dasht hududidan tuproq namunalarini tahlil qilishdi. Natijada, “yog‘in tarixi” bilan bog‘liq mikroorganizmlar va genlar aniqlangan. So‘ngra olimlar bu mikroblar o‘simliklarning qurg‘oqchilik sharoitida o‘sishiga qanday ta’sir ko‘rsatishini tajriba yo‘li bilan tekshirishdi.
Tajriba natijalariga ko‘ra, quruq hududlardan olingan mikroblar mahalliy dasht o‘tlarining qurg‘oqchilikka chidamliligini oshirgan, ammo bu ta’sir makkajo‘xorida kuzatilmagan.
Nottinhem universiteti olimi doktor Gabriel Kastrillo shunday dedi:
“Tuproq mikroblari atrof-muhit o‘zgarishlariga tezda moslashadi va o‘simliklarning qurg‘oqchilikdan kelib chiqqan stressni yengishiga yordam beradi. Bundan tashqari, ular o‘tgan iqlim sharoitlarini ‘eslab’ qoladi — bu hodisa ekologik xotira deb ataladi. Bunday mikrob merosini tushunish kelajakda qishloq xo‘jaligini barqaror qilish va ekotizimlarni iqlim o‘zgarishidan himoya qilishda muhim ahamiyatga ega.”
Tadqiqotchilar ta’kidlashicha, mikroblar xotirasini o‘rganish iqlim o‘zgarishiga chidamli o‘simliklarni yaratish uchun muhim kalit bo‘lishi mumkin.
