Yoshlar uchun diabetning yangi xavfi aniqlandi
Daniyaning Orhus universiteti qoshidagi Diabet tadqiqot markazi tomonidan o‘tkazilgan yangi ilmiy tadqiqot, 2-tur diabet (T2D) faqat mustaqil kasallik emas, balki yosh odamlarda boshqa surunkali kasalliklarning rivojlanishini tezlashtirishini ko‘rsatdi. Bu natijalar Yevropa Diabet tadqiqotlari assotsiatsiyasining (EASD) yillik yig‘ilishida taqdim etildi.
Diabet va multimorbidlik: bog‘liqlik darajasi qanchalik kuchli?
Kelajakda bu muammo yanada keng tarqalishi mumkin. Taxminlarga ko‘ra, 2050-yilga borib, dunyo bo‘yicha taxminan 1,3 milliard odam T2D bilan yashaydi. Diabet bilan birga, ko‘plab bemorlar gipertoniya, buyrak kasalliklari, depressiya kabi holatlarga duch kelishadi. Kasalliklarning bunday uyg‘unligi “multimorbidlik” deb ataladi va bu hayot sifatini jiddiy pasaytiradi.
Hozirgacha olimlar diabetning boshqa kasalliklarga qanday tezlikda olib kelishini va bunda yosh omilining qanday o‘rni borligini to‘liq tushunmagan edilar. Buni aniqlash uchun ular 500 mingdan ortiq odamning ma’lumotlarini tahlil qilishdi. Ishtirokchilarning o‘rtacha yoshi 58 bo‘lib, ular 15 yil davomida muntazam kuzatuvda bo‘lishdi.
Yoshlarda tezroq rivojlanadi
Tadqiqot natijalari quyidagilarni ko‘rsatdi:
-
Diabetga chalingan odamlarda har yili yangi surunkali kasallik paydo bo‘lish ehtimoli 5,7% ga oshadi.
-
Diabetsiz, lekin ikkita boshqa surunkali kasallikka ega odamlarda bu ko‘rsatkich 3,5% ni tashkil etadi.
-
Umuman olganda, T2D boshqa kasallik paydo bo‘lish xavfini 60% ga oshiradi.
Bu ayniqsa 40–55 yosh oralig‘idagi odamlarda yaqqol ko‘zga tashlanadi. Bu yosh guruhida multimorbidlik tezroq rivojlanadi, hatto jins, ta’lim darajasi va tana vazni kabi omillar hisobga olingan taqdirda ham.
Xulosa: Profilaktika va erta tashxis muhim
Ushbu ilmiy xulosalar asosida olimlar yoshlar orasida T2D ga qarshi kurashni kuchaytirish zarurligini ta’kidlaydilar. Erta tashxis, to‘g‘ri davolash va sog‘lom turmush tarzini tanlash orqali nafaqat diabetning, balki uning olib keladigan boshqa asoratlarning oldi olinishi mumkin.
