Olimlar “charchagan” immun hujayralarni saraton bilan kurashishga majbur qilish usulini topdi
NatIm: PTGIR molekulasini bloklash immun hujayralarga saraton bilan kurashishda yordam beradi
Van Andel instituti olimlari immun tizimining saraton kasalligiga samarali qarshi kurashishiga toʻsiq boʻladigan bir molekulani aniqlashdi. Bu molekula — PTGIR deb ataluvchi retseptor boʻlib, u T-hujayralar faoliyatini zaiflashtiradi. T-hujayralar immun javobining muhim ishtirokchilaridir. Tadqiqot Nature Immunology jurnalida chop etildi.
T-hujayralar va ularning charchashi haqida
T-hujayralar — oq qon hujayralarining bir turi boʻlib, ularning vazifasi yuqtirilgan yoki yomon sifatli (saratonli) hujayralarni aniqlab, yoʻq qilishdan iborat. Ammo oʻsimtaga qarshi uzoq davom etgan kurashda ular “charchashi” mumkin, yaʼni hujum qilish qobiliyatini yoʻqotadi. Olimlar aniqlashicha, aynan PTGIR ushbu charchash jarayoniga sabab boʻladi: uning faoliyati oshganda, T-hujayralar saraton hujayralariga qarshi modda ajratishni kamaytiradi va samaradorligi pasayadi.
PTGIR ning boshqa immun nazorat nuqtalaridan farqi
Oldin maʼlum boʻlgan immun nazorat nuqtalari oqsil-oqsil oʻzaro taʼsiriga asoslangan boʻlsa, PTGIR lipid molekulasi — prostatsiklin tomonidan faollashadi. Bu yogʻsimon signal koʻpincha oʻsimta muhitida ortiqcha miqdorda boʻladi va shuning uchun PTGIR aynan oʻsha joylarda faol boʻlib, eng koʻp toʻsqinlik qiladi.
NRF2 oqsilining roli
Tadqiqotni boshqaruvchi Rasel Jons tushuntirishicha, PTGIR faollashuvi NRF2 nomli boshqa oqsil tomonidan boshqariladi. NRF2 immun tizimining “tormozi” kabi harakat qilib, T-hujayralarning vazifasini toʻliq bajarishiga yoʻl qoʻymaydi. Agar ushbu mexanizmni bloklash imkoni boʻlsa, immun javobini “uygʻotish” va oʻsimtaga qarshi yoʻnaltirish mumkin boʻladi.
Immunoterapiyaga taʼsiri
Maqolaning birinchi muallifi Maykl Dahabi fikricha, PTGIR ning kashfi immunoterapiyaga yangi yondashuv olib kelishi mumkin. Bu yoʻl ayniqsa hozirgi davolash usullariga javob bermaydigan bemorlar uchun foydali boʻladi. PTGIR blokatorlari yangi turdagi saratonga qarshi dorilar yoki kombinatsiyalangan terapiyaning bir qismi sifatida qoʻllanishi mumkin.
Ushbu tadqiqot immun hujayralarning charchashini teskari yoʻnalishda oʻzgartirish va ularning saraton bilan kurashish qobiliyatini oshirish uchun yangi imkoniyatlar ochadi. Kelajakda klinik sinovlar PTGIR blokatorlarining xavfsizligi va samaradorligini tekshirishi kerak boʻladi.
