Qahva temir tanqisligiga sabab bo‘lishi mumkinmi?

So‘nggi paytlarda ijtimoiy tarmoqlarda qahvaga oid videolar katta e’tibor qozonmoqda. Ularning mualliflari bu mashhur ichimlik temir tanqisligi, qorin osilishi va hatto soch to‘kilishiga olib kelishi mumkinligini ta’kidlashmoqda. Xo‘sh, bir piyola qahva shuncha muammoga sabab bo‘lishi mumkinmi? Qahva temir so‘rilishiga qanday ta’sir qiladi, kimlar ehtiyot bo‘lishi kerak va xavfni qanday kamaytirish mumkin? Ushbu savollarni shifokor bilan muhokama qilamiz.

Temir nima va organizm uchun nega muhim?
Temir inson organizmi uchun zarur bo‘lgan mikroelementdir. U qizil qon tanachalari va gemoglobin tarkibiga kiradi hamda to‘qimalar va a’zolarga kislorod yetkazishda muhim rol o‘ynaydi. Temir yetishmovchiligida organizm kislorodni yetkazib bera olmaydi — bu holsizlik, bosh aylanishi, yurak urishidagi buzilishlar, immunitet pasayishi, soch, tirnoq va teri holatining yomonlashuvi kabi belgilar bilan namoyon bo‘ladi.

Temirning so‘rilishi murakkab jarayon bo‘lib, bir qancha omillarga bog‘liq.

Qahva temir so‘rilishiga qanday ta’sir qiladi?
Oziq-ovqat tarkibida ikki xil temir mavjud:

• Gem temiri — hayvon mahsulotlarida uchraydi va oson so‘riladi.

• No-gem temir — o‘simlik mahsulotlarida bo‘ladi va so‘rilishi qiyinroq. O‘simliklardagi ba’zi moddalar (fitatlar, polifenollar) uning so‘rilishiga to‘sqinlik qiladi.

Qahvada mavjud tanin va polifenollar ham aynan no-gem temirning so‘rilishiga halaqit berishi mumkin. Bu ayniqsa quyidagi guruhlar uchun muhim:

• Vegetariyanchilar

• Temir tanqisligi tashxisi qo‘yilganlar

• Ayollar (ular orasida temir tanqisligi ko‘proq uchraydi)

Ammo temir tanqisligi bo‘lmagan, muvozanatli ovqatlanadigan sog‘lom insonlar uchun qahvaning temir darajasiga ta’siri deyarli yo‘q.

Xavfni qanday kamaytirish kerak?

• Temirga boy o‘simlik mahsulotlari bilan birga qahva ichmang.

• Ratsoningizga C vitamini qo‘shing (masalan, limon, apelsin, bulg‘or qalampiri) — bu temirning so‘rilishiga yordam beradi va qahvaning salbiy ta’sirini kamaytiradi.

• Agar siz temir qo‘shimchasini qabul qilayotgan bo‘lsangiz, uni qahva bilan birga ichmang — qahva dori ta’sirini kamaytiradi.

Qahvaga oid xavotirlar butunlay asossiz emas, ammo bu faqat ayrim guruhlar uchun dolzarbdir. Sog‘lom insonlar uchun bir nechta oddiy qoidalarga rioya qilish bu xavfni sezilarli darajada kamaytiradi.