“Clinical Nutrition” žurnalynda çap edilen täze ylmy iş: gowrulan ýer hozy (pisse) beýniniň damarlarynyň işini gowulaşdyrýar
Niderlandlardaky Maastriht uniwersitetiniň Lukmançylyk merkeziniň Azyk we metabolizmiň translýasiýa gözleg instituty tarapyndan geçirilen ylmy barlagyň netijesine görä, yzygiderli ýagdaýda gowrulan, duzsuz, gabykly ýerfıstyk iýmek garry ýaşly adamlarda beýniniň işini we ýady gowulaşdyrýar. Bu ylmy iş Clinical Nutrition žurnalynda çap edilipdir.
Gözlegde 60–75 ýaş aralygyndaky 31 sagdyn adam gatnaşypdyr. Olar 16 hepde dowamynda her gün 60 grammdan (takmynan iki pors) ýer hozy (pisse) iýipdirler. Netijede, gatnaşyjylarda beýniniň gan aýlanyşy 3,6% ýokarlanýar, sözli ýadyň görkezijileri bolsa 5,8% ýokarlanýar. Mundan başga-da, sistolik gan basyşy ortaça 5 mm simap sütünine, goşmaça basyşy bolsa 4 mm simap sütünine çenli peselipdir.
“Beýniniň gan aýlanyşy — beýni damarlarynyň işleýşiniň möhüm fiziologik görkezijisidir. Ol beýniniň öýjüklerine kislorod we iýmit maddalarynyň näçe mukdarda ýetirilýändigini görkezýär, bu bolsa akyl we ýadyň sagdyn saklanmagy üçin zerurdyr,” — diýip, gözlegiň awtory, Maastriht uniwersitetiniň iýmitlenme we hereket ylymlary kafedrasynyň dosenti Piter Ýoris belleýär.
Ylmy toparyň aýtmagyna görä, gowulanma aýratynlykda beýniniň öňki (frontal) we gansyz (temporal) böleklerinde has güýçli ýüze çykypdyr. Bu bölekler ýadyň we pikirlenmegiň möhüm merkezleridir.
Ýerfıstyk ösümlik belogyna, damarlaryň sagdynlygy üçin zerur bolan arginine, şeýle hem doýgun däl ýaglara we antioksidant täsirli polifenollara baýdyr. Onuň gabygyny iýmek hem peýdalydyr, sebäbi ol goşmaça süýüm we tebigy antioksidantlary öz içine alýar.
Alymlar belleýär: ýaş geçdigiçe beýni damarlarynyň funksiýasy peselýär we demensiýa howpy artýar. Şonuň üçin her gün ýer hozy (pisse) bir bölek iýmek ýaly ownuk üýtgeşme hem ýaş bilen bagly ýatkeşlik bozulmalarynyň öňüni almakda peýdaly bolup biler.
