Rus alymlary şekerli diabeti bejermekde dünýäde taýy bolmadyk derman döredýärler
Nowosibirsk şäherindäki N. N. Worožsow adyndaky Organiki himiýa institutynyň (SО RАN) alymlary metabolik sindromy we onuň bilen bagly II görnüşli şekerli diabeti bejermek üçin täze ýerli derman serişdesini işläp düzýärler.
Taslamanyň mazmuny:
Alymlar fenilpropan kislotasynyň özenini terpenoidler bilen birleşdirip täze molekulany döretdiler. Terpenoidler ösümliklerde, pürs agaçlarynyň krowasynda we efir ýaglarynda duş gelýän tebigy maddalardyr.
Täsir ediş mehanizmi:
Täze derman PPAR-α we PPAR-y reseptorlaryny işjeňleşdirýär. Bu reseptorlar adam bedeninde ýag hem-de uglewod alyş-çalyşyna gözegçilik edýär:
-
PPAR-α – holesteriniň derejesini peseldýär, semizlik bilen göreşýär.
-
PPAR-y – insulina bolan durnuksyzlygy (insulin rezistentligini) azaldýar.
Şonuň bilen birlikde, derman bir wagtda hem ýag, hem-de şekeriň alyş-çalyşyna täsir edýär – häzirki bar bolan köp dermanda beýle birleşdirilen täsir ýok.
Barlaglaryň netijeleri:
Genetiki üýtgedilen syçanlarda geçirilen synaglarda täze birleşme gandaky glýukoza we holesterin derejesini ep-esli peseltdi hem-de bagyr fermentlerine zyýan ýetirmedi. Netijeler boýunça derman käbir daşary ýurt analoglaryndan has netijeli we az zäherlidir.
Üstünlikleri:
-
Tebigy, Russiýada giň ýaýran serişdelerden (agaç krowasyndan, pürs smolasyndan, ösümlik efir ýaglaryndan) alnýar.
-
Ýygnama täsiri (nakopitelny effekti) bar – täsiri uzak wagtlap dowam edýär, köp ulanylýan diabet dermanlary ýaly gysga möhletli däl.
Häzirki ýagdaý:
Alymlar eýýäm birnäçe patent aldylar. Häzir olar SORAN-nyň Sitologiýa we genetika instituty bilen bilelikde täze birleşmeleriň reseptorlar bilen nä derejede berk birleşýändigini barlaýarlar. Mundan soňky tapgyr – dokliniki synaglara taýýarlyk, munuň üçin bolsa maýa goýujylar we önümçilik kuwwatlary gerek.
Gelejekki ähmiýeti:
Bu derman üstünlikli synaglardan geçse, dünýäde diňe iki sanysynyň bar bolan täze «glitazar» klasynyň üçünji, Russiýadaky bolsa birinji derman serişdesi bolar. Ol bir wagtda semizlige, ýokarlan gyzyl gan basyşyna, glýukoza we holesteriniň ýokary derejesine garşy täsir edip biljekdir.
