Germaniýada dowamly B gepatitine garşy ilkinji bejeriji sanjym synagdan geçirilýär — TherVacB
Mýunhen Tehniki Uniwersitetiniň (TUM) habar bermegine görä, dowamly B gepatitini bejermek üçin niýetlenen täze nesil sanjym — TherVacB boýunça ilkinji kliniki synaglar Germaniýada başlandy. Ilkinji näsaga sanjym 2025-nji ýylyň iýun aýynda geçirildi.

Näme üçin bu möhüm?
Dowamly B gepatiti dünýäde iň howply ýokanç bagyr keselleriniň biridir. Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň (BSGG) maglumatlaryna görä, dünýäde takmynan 254 million adam bu wirus bilen kesellän, we onuň netijesinde her ýyl 1,1 milliondan gowrak adam aradan çykýar. Bu kesel sirroza we bagyr rakyna getirip bilýär.
Häzirki wagtda ulanylýan dermanlar wirusy diňe basyp saklaýar, emma onuň düýpden ýok edilmegine sebäp bolup bilenok. Köp näsaglar dermanlary ömürboýy kabul etmäge mejbur bolýar. Häzirki wagta çenli wirusy bütinleý ýok edip bilýän derman ýok.
TherVacB näme?
TherVacB — bu wirusa garşy öňüni alyş däl-de, bejeriş maksatly taýýarlanan sanjymdyr. Ol adam bedeniniň özüniň immun ulgamyny herekete getirip, wirus bilen netijeli göreşmegini üpjün edýär. Şonuň üçin hem bu sanjym öňüni alyş sanjymlaryndan düýpgöter tapawutlydyr.
Ol nähili işleýär?
TherVacB sanjymy «prime-boost» (ilkinji we güýçlendiriji tapgyr) diýen strategiýa esaslanýar. Bu usul bilen iki basgançaklaýyn sanjym geçirilýär:
-
Ilkinji tapgyrda — wirusyň beloklary bedene sanalýar. Bu immun ulgamynyň wirusy tanamagy we garşylyk döretmegi üçin zerurdyr.
-
Ikinji tapgyrda — üýtgedilen wirusly wektor arkaly güýçli T öýjük (T-limfosit) jogabynyň döremegi gazanylýar. Bu öýjükler wirusly öýjükleri tanap, ýok edýär.
Bu strategiýa arkaly organizmiň iki görnüşli immun jogaby herekete gelýär:
-
Gumoral immunitet — ýagny antitellar döredilýär,
-
Hüjrejik immunitet — T öýjükler işjeňleşýär.
Bu bolsa dowamly wirus ýokançlyklary bilen göreşmek üçin örän möhümdir.
Netijeler we geljekki meýilnamalar
Ilkinji tapgyrlarda sagdyn meýletinçilerde geçirilen synaglarda sanjym gowy çydamlylyk görkezdi we islenýän immun jogabyny döretdi. Alymlar sanjymyň wirusyň 95%-den gowrak görnüşlerine garşy täsir edýändigini belleýärler. Bu bolsa TherVacB-ni dünýä derejesinde giňden ulanmak üçin amatly edýär.
Eger-de kliniki synaglar üstünlikli tamamlansa, TherVacB dünýäde ilkinji bejeriji sanjym bolup, organizmiň öz güýji bilen wirusy ýok etmegine mümkinçilik berer. Bu bolsa diňe bir lukmançylyk taýdan däl, eýsem global saglyk syýasatynda-da uly özgerişlik bolar.
Indiki ädimler
Häzirki wagtda sanjymyň birinji fazasy synagdan geçirilýär. Geljekde bu synaglar giňeldilip, has köp näsag gatnaşdyrylar we sanjymyň netijeliligi has giň çäkde barlanar. Bu iş halkara hyzmatdaşlygynyň çäklerinde alnyp barylýar we birnäçe öňdebaryjy ylmy merkezler gatnaşýar.
TherVacB sanjymy dowamly B gepatiti üçin revolýusion çözgüt bolup biler. Bu täze usul ömürboýy derman içmäge mätäç näsaglara sagalmak umydyny berýär. Şeýle hem, bu täzelik dünýäde wirusly bagyr kesellerine garşy göreşde täze sahypany açyp biler.