Köp ýyllyk tejribe — üstünlikleriň gözbaşy

Ýurdumyzda onkologiýa kesellerine garşy göreşde ýokary netijeleriň gazanylmagynda Onkologiýa ylmy-kliniki merkeziniň alyp barýan işleri aýratyn ähmiýete eýedir. Bu merkez onkologiýa kesellerine garşy göreş boýunça baş edara hökmünde, degişli onkologiýa gulluklaryna guramaçylyk-usulyýet taýdan ýolbeletlik edýär. Şeýle hem, howply täze döremeler bilen baglanyşykly meseleler boýunça ýurdumyzyň ähli saglygy goraýyş edaralaryna usuly we amaly maslahat kömegini berýär.

Häzirki wagtda ilata onkologiýa kömegi Türkmenistanyň Prezidentiniň 2022–2028-nji ýyllar üçin durmuş-ykdysady taýdan ösüş maksatnamasyna, «Saglyk» Döwlet maksatnamasynyň rejelenen görnüşine, şeýle hem Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň «Onkologiýa gullugynyň işini kämilleşdirmek» we «Onkologiýa kömeginiň netijeliligini ýokarlandyrmak» baradaky buýruklaryna laýyklykda alnyp barylýar.

Taryhy ösüş we institusional ösüş

Taryhy maglumatlara görä, Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzda onkologiýa gullugy uly ösüş ýoluny geçdi. 1960-njy ýylda diňe 100 ýatymlaýyn orunly birnäçe onkologiýa bölümleri bar bolan bolsa, 1965-nji ýylda bu san 140 orna ýetdi. 1968-nji ýylda Onkologiýa instituty «Türkmen onkologiýa ylmy-barlag instituty» adyny aldy, 1998-nji ýylda bolsa ol Onkologiýa ylmy-kliniki merkezine öwrüldi.

Soňky ýyllarda ýurdumyzyň dürli künjeklerinde täze onkologiýa hassahanalary açyldy:

• 2022-nji ýylyň maý aýynda Daşoguz welaýat onkologiýa hassahanasy,

• 2023-nji ýylyň iýun aýynda Arkadag şäherindäki täze Onkologiýa hassahanasy ulanylmaga berildi.

Şeýlelikde, häzirki wagtda ýurt boýunça aşakdaky edaralar halkymyza hyzmat edýär:

• Onkologiýa ylmy-kliniki merkezi,

• Arkadag şäherindäki Onkologiýa hassahanasy,

• Balkan, Daşoguz, Lebap we Mary welaýat onkologiýa hassahanalary.

Şeýle hem, ähli etrap we şäher saglyk öýlerinde ýöriteleşdirilen onkologiýa we serediş otaglary hereket edýär.

Profilaktika we irki anyklaýyş işleri

Dünýäde soňky ýyllarda süýt mäzleri, ýatgy boýunjygy we dem alyş agzalarynyň howply täze döremeleriniň köpelýändigi nazara alnyp, ýurdumyzda bu keselleriň irki tapgyrlarda ýüze çykarylmagy üçin ýygy-ýygydan barlag çäreleri geçirilýär. Munuň özi geç tapgyrlarda ýüze çykarylýan ýagdaýlaryň sanyny ep-esli azaltmaga mümkinçilik berýär.

Sanly ulgamyň ornaşdyrylmagy

Onkologiýa kömegini bermekde sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça-da ýokary netijeler gazanyldy:

• Ähli bölümler döwrebap kompýuterler bilen üpjün edildi,

• Sanly ulgam arkaly merkez bilen welaýat hassahanalarynyň arasynda aragatnaşyk ýola goýuldy,

• Süýt mäzleriniň keselleri boýunça kanser registri işe girizildi,

• Geljekde beýleki çiş keselleri boýunça hem kanser registrleriniň döredilmegi meýilleşdirilýär.

Täze bölümler we mümkinçilikler

Merkezde täze ylmy-kliniki bölümler açyldy:

• Süýt mäzleriniň çiş keselleri boýunça ylmy-kliniki bölüm,

• Çagalar onkologiýasy bölümi,

• Gan banky bölümi,

• Kabul ediş-gözegçilik bölümi,

• Gatnawly şertde himiýa bejergisini geçirmäge mümkinçilik berýän bölüm.

Kabul ediş otaglarynda 2–3 nobatdaky çalyşykda iş tertibi ýola goýuldy. Şeýlelikde, hyzmatlaryň elýeterliligi ýokarlandy.

Onkologiýa ylmy-kliniki merkezinde ylmy-barlag işleri hem netijeli alnyp barylýar.

Bilim we tejribe alyş

Bu merkezde Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň “Şöhle bilen anyklaýyş, bejeriş we onkologiýa” kafedrasy ýerleşýär. Kafedranyň işgärleri merkez bilen ýakyn hyzmatdaşlykda işleýärler. Şeýle hem, kafedranyň düzüminde onkologlar we maşgalalyk lukmanlar üçin kämilleşdiriliş bölümi hereket edýär.

Onkologiýa merkezi Aşgabadyň Indira Gandi adyndaky lukmançylyk orta hünär okuw mekdebiniň talyplaryna amaly-önümçilik tejribe geçmek üçin binýat bolup hyzmat edýär.

Halkara hyzmatdaşlyk we üstünlikler

Onkologiýa merkezi:

• Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy (BSGG),

• Ilat gaznasy (UNFPA),

• Çagalar gaznasy (UNICEF) bilen ýakyndan hyzmatdaşlyk edýär.

2024-nji ýylda BSGG-niň ösüş maksatnamalary esasynda ýurdumyza täze derman serişdeleri getirildi we olar yzygiderli ulanýarlar. Täze usullaryň esasynda çişleri anyklamagyň we bejermegiň kämilleşdirilen standartlary işlenip düzüldi we amaly lukmançylyga ornaşdyryldy.

Halkara ykrar edilme we baýraklar

2013-nji ýylda Onkologiýa merkezi Bütindünýä intellektual eýeçilik guramasy tarapyndan “Innowasiýa kärhanasy” diýen ada mynasyp boldy. Şeýle hem, «Türkmenistanyň durmuş-ykdysady ösüşine goşandymyz» atly watançylyk hereketiniň netijeleri boýunça ýeňiji diýlip yglan edildi.

Onkologiýa gullugynda gazanylan bu üstünlikler bize buýsanç berýär we has belent sepgitlere ýetmek üçin ruhlandyrýar.