Kofe demir ýetmezçiligine sebäp bolup bilermi?
Soňky döwürde sosial mediada kofe baradaky wideoýazgylar köpçülikleýin üns çekýär. Olaryň awtorlary bu meşhur içginiň demir ýetmezçiligine, garnyň aşak düşmegine we hatda saçlaryň dökülmegine sebäp bolup bilýändigini öňe sürýärler. Diýmek, bary-ýogy bir käse kofe içmek hem bu kynçylyklara getirip biler diýip çak edilýär. Ýöne bu çynmy? Demiriň siňdirilmegine kofe nähili täsir edýär, kimler seresap bolmaly we töwekgelçiligi nädip azaltmaly. Bu barada lukman bilen bilelikde ara alyp maslahatlaşýarys.
Demir näme we ol organizm üçin näme üçin möhümdir?
Demir — bu adamyň bedeni üçin zerur mikroelementdir. Ol eritrositleriň we gemoglobiniň düzümine girýär we bedeniň dokumalaryna we agzalaryna kislorod daşamakda möhüm rol oýnaýar. Demiriň ýetmezçiligi ýagdaýynda organizm kislorody ýetirip bilmeýär — adamda gowşaklyk, baş aýlanma, ýürek işiniň bozulmagy, immunitetiň peselmegi, saçlaryň, dyrnaklaryň we deriniň ýagdaýynyň ýaramazlaşmagy ýüze çykýar.
Demir elementiniň siňmegi örän çylşyrymly bolup, birnäçe şertleriň berjaý edilmegini talap edýär.
Kofe demiriň siňmegine nähili täsir edýär?
Iýmit bilen alynýan demiriň iki görnüşi bar:
-
Gem demiri — ol haýwan önümlerinde bolýar we organizm tarapyndan gowy siňdirilýär.
-
Nägem demiri — ösümlik iýmitinde bolýar we onuň siňmegi birneme kyn. Ösümlik önümlerindäki käbir maddalar (meselem, fitatlar, polifenollar) demiriň siňmegine päsgel berýär.
Kofedäki käbir maddalar — taninler we polifenollar — şol nägem görnüşli demiriň siňmegine täsir edip biler. Bu bolsa esasanam göni täsir edýär:
-
Wegetarianlara,
-
Demir ýetmezçiligi diagnozy goýlanlara,
-
Aýallara (halkalaryň arasynda has ýygy duş gelýär).
Emma bedeninde demir ýetmezçiligi ýok adamlar üçin — ýagny doly we deňagramly iýmitlenýänler üçin — kofe demiriň derejesine uly täsir etmeýär.
Nädip töwekgelçiligi azaltmaly?
-
Kofeni demir taýdan baý ösümlik iýmiti bilen bir wagtyň özünde içmäň.
-
Rasionyňyza C witaminini goşuň (meselem, limon, apelsin, bolgar burçlary) — ol demiriň siňmegine kömek edýär we kofeniň täsirini azaldýar.
-
Demir serişdelerini kabul edýän bolsaňyz, olar bilen kofe içmäň — kofe serişdäniň peýdasyny peseldýär.
Kofe bilen baglanyşykly howatyrlanmalar esassyz däl, ýöne diňe belli bir topar adam üçin möhüm bolup biler. Sagdyn adamlar üçin käbir sadalaşdyrylan düzgünleri ýerine ýetirmek bu täsiri minimuma düşürmäge ýeterlidir.
