Täze ekspress test howply ýokanç keselleri 15 minutda ýüze çykarýar
Amerikaly alymlar howply ýokanç keselleri çalt anyklamaga mümkinçilik berýän täze diagnostiki usuly işläp düzdüler. Täze test üçin diňe bir damja gan we 15 minut töweregi wagt gerek. Arizonanyň ştat uniwersitetiniň alymlary tarapyndan döredilen bu enjam NasRED (Nanotozly tiz elektroniki anyklaýyş) ady bilen tanadylýar.
Bu kiçi göwrümli enjam şeýle keselleri, şol sanda COVID-19, Ebola ganly gyzzyrmasy we Laym keseli ýaly howply ýokançlary çalt anyklamaga mümkinçilik berýär. NasRED dürli şertlerde — şäher hassahanalaryndan başlap, uzakdaky oba saglyk merkezlerine çenli — giňden ulanylyp bilner. Alymlar bu barada ACS Nano ylmy žurnalynda çap eden makalasynda habar berdiler.
Bu enjam nädip işleýär?
Usulyň esasynda ýörite molekulalar bilen örtülen altyn nanotozlary ulanylýar. Bu molekulalar ýokanç keseller bilen baglanyşykly beloklary tanamaga ukyplydyr. Nanotozlar bilen bilelikde wiruslara ýa-da bakteriýalara garşy antikorlar hem ýerleşdirilýär.
Test geçirilende, diňe bir damja gan enjam bilen garyşdyrylýar. Eger gandaky ýokançlyk bar bolsa, nanotozlar gan damjasynyň düýbünde çökýär we gan has aç-açan görnüşe geçýär. NasRED enjamy bu biologiki nusganyň içinden ýagtylyk şöhlelendirýär we geçen ýagtylygyň mukdaryny ölçemek arkaly ýokançlygyň bardygyny kesgitleýär.
Tehnologiýanyň artykmaçlyklary
-
Aýratyn duýgurlyk — adaty immunoferment synagyndan (IFA) 3000 esse has duýgur;
-
Tizlik — netijeler adaty testlerden 30 esse çalt taýýarlanýar;
-
Ulanyş aňsatlygy — çylşyrymly nusga taýýarlygyna mätäçlik ýok;
-
Arzan we elýeterli — gymmat enjamlar ýa-da uzak okuw gerek däl;
-
Köpugurlylyk — şol bir platforma dürli ýokanç keseller üçin ulanylyp bilner.
Geljekki mümkinçilikler
Häzirki wagtda alymlar bu tehnologiýanyň mümkinçiligini ýokanç kesellerden hem giňeltmek ugrunda işleýärler. Olar NasRED ulgamynyň diňe ýokanç däl, eýsem rak keseliniň biomarkerlerini we Alzheimer keseli bilen baglanyşykly beloklary hem anyklamakda peýdaly bolup biljekdigine ynanýarlar.
Bu enjam lukmançylykda giň gerimli ulanylmaga mümkinçilik berýän döwrebap we çalt diagnostika gurallarynyň biri hökmünde görülýär.
