Rus alymlary nesilden-nesile geçýän keselleri bejermek üçin usul tapdylar
FBIOE: Inteýnleriň işini kämilleşdirip, nesilden-nesile geçýän keselleriň bejergisinde üstünlik gazanyldy
«Sirius» uniwersitetiniň alymlary nesilden-nesile geçýän keselleriň gen terapiýasynda ösüş döredip biljek innowasion tehnologiýany işläp düzdi. Olar bu işiň netijelerini Frontiers in Bioengineering and Biotechnology (FBIOE) žurnalynda neşir etdiler.
Adeno-assosiasiýa edilen wiruslary (AAV) ulanyp gen terapiýasynyň esasy kynçylygy olaryň 5 müň nukleotidden uly bolmadyk genleri daşap bilmegidir. Şol bir wagtyň özünde, köp nesilden-nesile geçýän keseller has uly genleriň garyşmagy (mutasiýalary) sebäpli döreýär. Russiýaly gözlegçiler bu meselä täzeden çemeleşmäni teklip etdiler. Uly genleri böleklere bölüp, soňra öýjükde ýörite beloklar — inteýnler arkaly doly genleri täzeden ýygnamak usulyny öňe sürdiler.
Mysal hökmünde olar ýaşyl flüoresirleýän belok (GFP) ulanyldy. Inteýnleriň iş şertlerini optimizirläp, alymlar 80% öýjüklerde doly işleýän belogy dikeldip bildiler. Bu bolsa öň ululygy sebäpli bejerip bolmaýan has uly genlere sebäp bolan nesilden-nesile geçýän keselleri bejermek üçin täze dermanlaryň döredilmegine ýol açdy.
Awtorlaryň aýtmagyna görä, teklip edilen tehnologiýa bagyr öýjüklerinde we gözüň retinasynyň öýjüklerinde üstünlikli işledi, bu bolsa garaýyş ýitgisine sebäp bolýan nesilden-nesile geçýän keselleri bejermek mümkinçiligini görkezýär.
