«Mongolkinonyň» ýoly
Mongol halkynyň kinematografiýa sungaty bilen ilkinji tanyşlygy 1914-nji ýylda bolup geçýär. Şol ýyl Russiýa imperiýasyna saparyndan dolanan Saýn-Noýon-han Namnansuren öz ýany bilen birnäçe kino lentalaryny alyp gelýär.

Mongol Kinematografiýasynyň Döreýşi we Ösüşi
Urgada gurlan tomaşa merkezinde ilkinji gezek kino eserleriniň görkezilişi bolýar. Şondan çärýek asyr töweregi soň, ýagny 1935-nji ýylda, Ulan-Batorda "Mongolkino" kinostudiýasy döredilýär.
Muňa garamazdan, 1937-nji ýylda tomaşaçylara hödürlenen "Mongoliýanyň ogly" atly ilkinji çeper film "Lenfilmde" sowet kinoçylary bilen bilelikde surata düşürilýär. Bu filmde Sewen, Sosor-Barma, Gombo, Bato-Oçir, Igin-Horlo, Rabdan we Pagma ýaly mongol aktýorlary çykyş edýär.
1938-nji ýylda, "Mongolkino" studýasy özbaşdaklykda ilkinji filmi – "Noržmanyň ýoly" atly filmi halka hödürleýär.
Ilkinji Mongol Filmleri we Temalary
"Mongolkino" döredilenden soň, mongol režissýorlary tarapyndan döredilen ilkinji filmler halkyň ykbalynda uly yz galdyran gahrymanlara bagyşlanypdyr. Mysallar:
-
"Onuň ady Suhe Batyr"
-
"Sähra pälwanlary"
-
"Sürende"
Soňlugy bilen, mongol kinematograflary işçi-daýhanlaryň durmuşyna hem üns bermäge başlaýarlar. Bu ugurda döredilen käbir eserler:
-
"Täze ýyl"
-
"Netije"
-
"O tarapda diňläň"
-
"Gobiniň we Hinganyň üsti bilen"
2000-nji ýyllarda Mongol Kinosy
2000-nji ýyllarda mongol kinoçylary dürli göwrümli filmleriň ençemesini surata düşürdiler. Şu döwürde üstünlik gazanan filmler:
-
"Dünýäniň arteriýalary"
-
"Sary köpegiň gowagy"
-
"Aglaýan düýäniň hekaýaty"
(Bu filmler Býambasuren Dawaanyň döredijiligine degişli) -
"Mawy asmanyň astynda" – Kentaro Masuonyň filmi
-
"Hiýmor" ("At") – Belli mongol şahyry Ç.Lhamsureniň goşgusy esasynda surata düşürilen film bolup, tomaşaçylaryň uly söýgüsine mynasyp boldy.
Häzirki Zaman Mongol Kinosy
Mongol kinoçylary häzirki döwürde köp bölümli telewizion filmleri surata düşürmäge ýykgyn edýärler. Bu asyryň ilkinji onýyllygynda surata düşürilen teleseriallaryň sanynyň 60-dan geçmegi, bu ugurda işleriň giň gerimde alnyp barylýandygyna şaýatlyk edýär.
Häzirki günlerde mongol kinoçylary daşary ýurtly kärdeşleri bilen bilelikde hem dürli göwrümli filmleri yzygiderli surata düşürýärler.