"Stewiýanyň ynandyryjy güýji: Tebigy derman raga garşy"
Stewiýa ösümliginiň ýaprak ekstrakty giňden tanalýan şeker çalşyjydyr. Ýapon alymlary bu ösümligiň ýene bir peýdaly häsiýetini ýüze çykardylar: banan ýapraklaryndan alynan probiotikleriň kömegi bilen stewiýanyň fermentasiýasy oňatrak bejergilere garşy durnukly bolan mejbury aşgazan mäzi rak keseliniň bejergisinde täsirli serişde bolup bilýändigini anykladylar.
Aşgazan mäzi raky – rak keseliniň iň howply görnüşleriniň biri bolup, häzirki zaman bejergi usullarynyň köpüsine çydamlylygy bilen tapawutlanýar. Bu kesel bilen kesellänleriň bäş ýyllyk diri galma derejesi 10%-den hem pesdir. Şonuň üçin bu rak görnüşine garşy täze serişdelerdir usullary ösdürmek häzirki onkologiýanyň iň möhüm ugurlarynyň biridir.
Ýaponiýanyň Hirosima Uniwersitetiniň alymlary stewiýanyň ekstraktynyň – onuň tebigy gelip çykyşly bolany üçin saglyk taýdan sintetiki şeker çalşyjylardan has amatly hasaplanylýandygyny belleýärler – rak öýjüklerine garşy ýokary işjeňlige eýedigini anykladylar. Stewiýa ekstrakty ýokary konsentrasiýada-da sagdyn öýjüklere zyýan ýetirmezden, aşgazan mäziniň rak öýjüklerini ýok etmek ukybyna eýedir.
Laboratoriýa şertlerinde geçirilen birnäçe synagda alymlar stewiýanyň ekstraktynyň iň täsirli dozasyny – 1 millilitre 200 mikrogram – anykladylar. Bu dozada ekstrakt rak öýjükleriniň 30%-ini ýok edip bilýärdi. Mundan başga-da, ekstrakt Lactobacillus plantarum atly süýt turşy probiotiki bilen fermentasiýa edilende, onuň rak ýok ediji täsiri ep-esli artdy – şol bir dozada bu görnüşli fermentlenen ekstrakt 90%-e çenli rak öýjügini ýok etdi.
Ýene bir möhüm açyş bolsa, bu bejeriş täsiriniň stewiýa ekstraktyndaky hlorogen kislotasynyň metil efiri (CAME) atly maddanyň kömegi bilen bolandygy ýüze çykaryldy. Bu birleşme rak öýjükleriniň apoptozyny, ýagny ölüm prosesini güýçlendirýär. Fermentasiýadan soň onuň täsiriniň has güýçli bolmagy, ekstraktyň probiotik bilen özara täsirinden soň täsirliliginiň artýandygyny görkezýär.
Şeýle hem alymlar stewiýanyň ýokary antioksidant häsiýetini belläp geçýärler. Fermentasiýadan soň stewiýa ekstrakty erkin radikallaryň 94%-ini ýok etmäge ukyply boldy. Bu bolsa, stewiýa ýapraklarynda baý möçberde bolup, erkin radikallary siňdirmek ukyby bilen tanalýan flawonoidleriň köpdügi bilen baglanyşyklydyr.
Alymlaryň pikiriçe, bu netijeler probiotikleriň tebigy rak garşy serişdeler hökmünde ulanylyp bilinjekdigini görkezýär. Geljekki tapgyrda olary laboratoriýa haýwanlarynyň üstünde synagdan geçirmek meýilleşdirilýär.
