Bir endige ýoluksaň
XIX asyryň ahyrlaryndan başlap, temmäki bilen baglylykda keselleriň görnüşiniň artmagy saglygy goraýyş işgärleriniň, alymlaryň käbir toparynyň ünsüni özüne çekipdir we olar temmäkiniň düzümini içgin öwrenmäge başlapdyrlar. Şeýlelikde, temmäkiniň düzüminde köp sanly zäherli maddalaryň bardygy anyklanypdyr. Çilim çekmegi endik edinen adam temmäkiniň tüssesi bilen birlikde nikotini we kömürturşy gazyny, myşýagy we şuňa meňzeşleri öz içine dartýar.
Çilim çekilende, bu maddalaryň birnäçesi ýanýar, ýary tüsse görnüşinde howa gidýär, galany çilimiň galyndysynda galýar we öýkeniň üsti bilen adamyň bedenine düşüp, ony zäherleýär. Çilim çekýänleriň aglabasy dowamly bronhit keseline sezewar bolýarlar.
Çilim öýkeniň howply çiş keseli bilen kesellemegine getirýär. Çilim çekýänler miokardyň infarktyndan, arterial gipertoniýadan, miokardiodistrofiýadan, stenokardiýadan köp ejir çekýärler. Çilim çekýänleriň köpüsinde wagtyň geçmegi bilen görüş, eşidiş, tagam biliş we ys alyş ukyplary peselýär. Çilim çekýän adamlardan dogulýan çagalaryň arasynda dürli kemisliklere duş gelinýär.
Çilimiň tüssesi diňe bir ony çekýäne däl, eýsem, daş-töweregindäkilere hem ýaramaz täsir edýär. Lukmanlaryň belleýşi ýaly, çilim çekmek endigi tiz ýoluksa-da, ony taşlamak kyn bolýar. Şonuň üçin lukmanlaryň berýän maslahatlaryna, sagdyn durmuş ýörelgelerine eýermelidir.
